بررسی عملکرد، اجزای عملکرد و نسبت برابری زمین در کشت مخلوط جایگزینی رازیانه (Foeniculum vulgar Mill.) و ماش (Vigna radiata L. Wilczek)

به منظور بررسی تاثیر نسبت های جایگزینی کشت مخلوط گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgar Mill.) با ماش (Vigna radiata L. Wilczek) بر برخی خصوصیات کمی و کیفی این دو گیاه، آزمایشی در سال زراعی 94-1393 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با پنج تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل: 25 درصد ماش + 75 درصد رازیانه، 50 درصد ماش + 50 درصد رازیانه، 75 درصد ماش + 25 درصد رازیانه و کشت خالص دو گیاه بود. نتایج نشان داد که اثر نسبت های کشت مخلوط رازیانه با ماش بر تمامی صفات مورد مطالعه معنی دار بود. بالاترین عملکرد دانه، زیست توده و اسانس رازیانه برای کشت خالص به ترتیب با 4/1460، 4/12286 و 4/50 کیلوگرم در هکتار و کمترین مقادیر برای تیمار 25 درصد رازیانه + 75 درصد ماش به ترتیب با 2/263، 3/5843 و 1/8 کیلوگرم در هکتار مشاهده گردید. همچنین، بالاترین عملکرد دانه و زیست توده ماش برای کشت خالص به ترتیب با 1/2167 و 5/8900 کیلوگرم در هکتار و کمترین مقادیر برای تیمار 25 درصد رازیانه + 75 درصد ماش به ترتیب با 5/740 و 5/2540 کیلوگرم در هکتار مشاهده گردید. نتایج نشان داد که تیمارهای کشت مخلوط از نظر نسبت برابری زمین کل، اختلاف معنی داری را با هم نشان ندادند. بیشترین مقدار نسبت برابری زمین کلی (07/1) از الگوی کشت مخلوط 50 درصد ماش + 50 درصد رازیانه و کمترین مقدار (91/0) از الگوی کشت مخلوط 25 درصد ماش + 75 درصد رازیانه به دست آمد. به طور کلی، افزایش درصد حضور هر دو گیاه تا 75 درصد باعث افزایش عملکرد بیولوژیکی و دانه شد و افزایش بیش از این میزان، به دلیل افزایش رقابت درون گونه ای بر سر جذب منابع محیطی کاهش این صفات را موجب گردید.