هم نشینی آب و آتش در بناهای مذهبی دوره ساسانی

بررسی ها نشان می دهد که آتشکده های دوره ساسانی تمایل زیادی به قرارگیری در کنار منابع آب نظیر رودخانه ها و چشمه ها دارند. شاید در ظاهر نتوان به صراحت الزام وجود منابع آبی در کنار نیایشگاه های دوره ساسانی را تایید کرد، ولی با بررسی مکان قرارگیری نیایشگاه ها درمی یابیم که بیشتر آنها در نزدیکی منابع آبی احداث گردیده اند و یا با طی کردن مسافتی کوتاه به منابع آبی دست پیدا می کنند و یا در برخی موارد در کنار آتشکده ها بنایی برای گرامی داشت آ ب نیز ساخته می شده است. با وجود فقدان اطلاعات در توصیف معماری نیایشگاه ها در متون دینی نظیر اوستا، ممکن است بتوان از طریق تطبیق نوشته های این کتاب در رابطه با جایگاه ایزدانی چون آناهیتا با بناهای به جا مانده از دوره ساسانی مانند آتشکده ها، به شناختی در رابطه با بناهای مرتبط با نیایش آب و آتش در این دوره دست یافت. این پژوهش با هدف پاسخ به این پرسش که آیا ساخت نیایشگاه های مرتبط با آتش در دوره ساسانی در کنار منابع آبی دلایل دینی داشته است یا خیر؟، با شیوه اسنادی و با استناد به شواهد باستان شناختی، تلاش دارد تا دلایل ساخت نیایشگاه های مرتبط با آتش در کنار منابع آب را مورد بررسی قرار دهد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در بیشتر موارد بنایی مختص به نیایش آب ساخته نمی شد و نیایش آب در کنار منابع آب انجام می گرفت که از این نظر نزدیکی بناهای مرتبط با آتش به منابع آب نشانی از دلایل مذهبی انتخاب مکانی آتشکده ها و نزدیکی به منابع آب است.