دادرسی افتراقی در جرایم قاچاق کالا و ارز

بررسی سابقه تقنینی در حوزه قاچاق کالا و ارز نشان‏دهنده عزم سیاست‏گذاران جنایی مبنی بر پیش‏بینی قواعد خاص و گام‏نهادن در مسیر افتراقی‏کردن دادرسی است، اما جلوه‏های این رویکرد به صورت پراکنده و متشتت در قوانین و مقررات گذشته به چشم می‏خورد تا اینکه با تصویب قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، رویکرد افتراقی قانون گذار نمایان تر شد. در این چهارچوب، قواعد مربوط به افتراقی‏شدن دادرسی قاچاق کالا و ارز در سه سطح دسته‏بندی می‏شود. سطح اول؛ قواعد ناظر بر کشف جرم که نشان‏دهنده اهمیت آن در دادرسی قاچاق کالا و ارز است به گونه‏ای که یک فصل از قانون به مقررات مربوط به کشف جرم اختصاص پیدا کرده است. سطح دوم؛ قواعد ناظر بر تحقیقات مقدماتی و رسیدگی است که در راستای اصل رسیدگی تخصصی به آن توجه شده است و سطح سوم؛ ناظر بر قواعد حاکم بر مرحله اجرای احکام است که به صورت خاص و با توجه به ضرورت اعاده خسارت وارده به حقوق دولت به صورت مشخص در قانون مزبور پیش‏بینی شده است. از این رو، در نوشتار حاضر با رویکردی توصیفی و تحلیلی تلاش می شود با بررسی قواعد افتراقی پیش‏بینی‏شده در سطوح دادرسی جرایم قاچاق کالا و ارز با تاکید بر قانون مبارزه با قاچاق کالا ارز اصلاحی 1400، خلاهای موجود با هدف ارایه راهکارهای اصلاحی تبیین گردد.