برآورد زیست توده و کاهش آن در جنگل های متاثر از زوال در منطقه دادآباد استان لرستان

جنگل های زاگرس به عنوان گسترده ترین و در عین حال آسیب دیده ترین جنگل های کشور طی سالیان اخیر تحت تاثیر زوال گسترده بلوط قرار گرفته اند که از این لحاظ در وضعیت بحرانی قرار دارند. زوال درختان بلوط به عنوان یک پدیده ی گسترده و پیچیده توصیف شده که موجب کاهش قدرت رشد و ضعف فیزیولوژیک و سپس حمله عوامل بیماری زا می شود. در حال حاضر که پایداری این جنگل ها با یک مشکل جدی روبرو است، برای بررسی راهبردهای صحیح مدیریتی برای مقابله با پدیده زوال، قبل از اینکه این بوم سازگان ارزشمند به طور کامل نابود شوند، به اطلاعات پایه و اساسی همچون نقشه گسترش زوال و میزان زیست توده از دست رفته درختان در نتیجه زوال نیاز است. هدف از مطالعه حاضر، برآورد میزان زیست توده روی زمین در درختان خشکیده بلوط در نتیجه زوال جنگل های زاگرس است که در جنگل های منطقه دادآباد استان لرستان انجام گرفت.

این مطالعه در جنگل های دادآباد واقع در جنوب غربی خرم آباد در استان لرستان انجام شد. برای این منظور تعداد 40 پایه از درختان خشکیده به صورت تصادفی انتخاب و پارامترهای بیومتریک همچون قطر در ارتفاع برابر زانو، قطر در ارتفاع برابر سینه، ارتفاع و قطر تاج آن ها اندازه گیری شد. اجزای مختلف درخت به تفکیک، خشک و توزین گردیدند. با استفاده از تحلیل رگرسیونی، زیست توده اندام های مختلف در مقابل متغیر های مستقل قطر در ارتفاع برابر زانو، قطر در ارتفاع برابر سینه، ارتفاع و قطر تاج، مدل سازی شد. در نهایت در سطح 32 هکتار از عرصه مورد نظر آماربرداری به صورت صددرصد انجام گرفت که مشخصه های مختلف تمام درختان بلوط ایرانی برداشت شد.

نتایج این تحقیق نشان داد که روابطی قوی برای برآورد میزان زیست توده درختان بلوط ایرانی قابل ایجاد است. نتیجه برازش مدل های خطی و غیر خطی برای برآورد زیست توده این گونه درختی نشان داد که در صورت استفاده از قطر متوسط تاج درخت به عنوان متغیر مستقل، مدل مناسب تر، مدل توانی با ضریب تبیین 0/857 بود. همچنین نتایج روایی مدل یا مقدار درصدی خطای جذر میانگین مربعات (RMSE%) برای معادله بدست آمده،  9/082 درصد بود. مجموع زیست توده در منطقه مورد مطالعه 389/994 تن بوده که 39/54% آن یعنی 154/226 تن از زیست توده سطح منطقه براساس زوال از بین رفته است.

نتایج نشان داد که در مقایسه بین مدل های رگرسیونی خطی و غیرخطی، بهترین مدل برای برآورد زیست توده این گونه، مدل توانی بر مبنای قطر متوسط تاج با 0/857R2= بود . به طور کلی استفاده از قطر متوسط تاج به عنوان متغیر برآوردکننده برای گونه بلوط ایرانی، می تواند برآورد بهتر و مناسبتری از زیست توده این درختان را نشان دهد.