بررسی اسطوره باد در شعر سبک خراسانی

بنا بر کهنترین عقاید و باورهای پیشین، هر یک از مظاهر طبیعت، خود بصورت ایزد درآمده اند. باد بعنوان یکی از عناصر مهم هستی، بخش نسبتا زیادی از باورها و اساطیر کهن ایرانی را به خود اختصاص داده و این باورها در فرهنگ و ادبیات ما نمود پیدا کرده است. هدف از این پژوهش شناخت درست و دقیق کارکرد اسطوره باد در تصویرسازیهای شاعران سبک خراسانی و فهم هرچه بهتر شعر این شاعران است.

مقاله حاضر به شیوه توصیفی-تحلیلی و با استفاده از ابزارهای کتابخانه ای انجام شده است. با توجه به گستردگی اشعار سبک خراسانی، آثار تعدادی از شاعران برجسته این سبک مورد بررسی قرار گرفته است.

کارکرد عنصر باد در اساطیر و اشعار سبک خراسانی به دو دسته منفی و مثبت تقسیم میشود. از جمله میتوان به ویژگیهای مثبت «ایزد جنگ بودن باد»، «ارتباط آن با جان و نفس»، «حیات بخشی و زیبایی آفرینی» و «تحرک و پویایی» باد اشاره کرد. کارکردهای منفی اسطوره باد نیز شامل «ویرانگری و مخرب بودن»، و «سرمازا و مرگ آور بودن» است.

آنچه در اشعار فارسی بویژه در اشعار سبک خراسانی -که نسبت به سایر ادوار شعر فارسی به باورهای ایرانی قبل از اسلام نزدیکتر است- با استفاده از عنصر باد تصویر شده، ریشه در باورها و اندیشه های اساطیری دارد که بر ذهن و ضمیر ناخودآگاه شاعران نقش بسته بوده است و هرچه از این دوره دورتر شده ایم، این تصویرآفرینیها بصورت سنت ادبی درآمده است و رد پای باورها و کارکردهای اسطوره ای این عنصر در برداشت ما از این اشعار کمرنگتر شده است.