ضمانت اجرای کیفری اخلاق زیستی؛ ضرورت ها و راهکارها

 اخلاق زیستی از عناوین نوظهور چند دهه اخیر در عرصه فناروری زیستی است که دیدگاه ها و بحث های متعددی در خصوص آن مطرح شده است. ارتباط حقوق کیفری و اخلاق زیستی، اما چندان مورد توجه قرار نگرفته است. در این مقاله تلاش شده به بررسی ضرورت مداخله کیفری در اخلاق زیستی و تدوین ضمانت اجرای کیفری برای رعایت عناصر اخلاق زیستی و راهکارها در این خصوص پرداخته شود.

 مطالعه حاضر به شیوه توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از روش کتابخانه ای به انجام رسیده است.

ملاحظات اخلاقی:

 در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.

 یافته ها بر این امر دلالت دارد که تبعات احتمالی فناوری های زیستی در حوزه هایی مانند شبیه سازی انسان و سوءاستفاده هایی که ممکن است از طریق همین فناوری زیستی، حیات و ماهیت نوع بشر را تهدید کند، مداخله کیفری در اخلاق زیستی را به یک ضرورت مبدل ساخته است. به عبارتی، رعایت کرامت انسانی، اصل رضایت آگاهانه، اصل عدم نابودی و رعایت رویکرد درمان محور به عنوان اصول مهم اخلاق زیستی، مستلزم مداخله کیفری و تدوین ضمانت کیفری است. حقوق کیفری اخلاق زیستی چون برخاسته از حکومت حداقلی است، واجد وصف حداقلی مداخله است، چراکه در غیر این صورت، بر بنیاد اندیشه انسان محور، مشروعیت خویش را از دست داده و حمایت عمومی اش را از دست خواهد داد.

 موازین حقوق بشری مهم ترین موازینی است که می تواند مبنای تدوین ضمانت کیفری و مداخله کیفری در اخلاق زیستی قرار گیرد؛ زیرا حقوق بشر درصدد رعایت حقوق همه افراد انسانی است و در عین حال اخلاق زیستی نیز به دنبال رعایت کرامت انسانی و حل معضلات زیستی بشر در چارچوب فناوری زیستی با توسل به رضایت آگاهانه و اصل عدم نابودی است. در واقع، بین حقوق بشر و اخلاق زیستی ارتباط معنایی تنگاتنگی وجود دارد.