شناسایی و پایش منابع گرد و غبار و ماسه های روان استان آذربایجان شرقی

گرد و غبار یک معضل آب و هوایی است که می تواند باعث خطرات جدی محیطی شده و موجب تاثیرات نامطلوب بر کشاورزی، صنعت، ترافیک و زندگی روزانه مردم شود. در این مطالعه منابع تولید گرد و غبار و ریزگرد در استان آذربایجان شرقی (حاشیه شرقی دریاچه ارومیه) شناسایی و بررسی شد.

روش شناسی:

 تحقیق پیش رو از نقطه نظر روش در دسته پژوهش های کمی و تجزیه و تحلیل داده های با استفاده از آمارهای 6 ساله (1401-1396)، شناسایی منابع تولید ریزگرد، اندازه گیری و پایش تولید گرد و غبار و رسوبات بادی با استفاده از شاخص RDD، همچنین اندازه گیری سرعت آستانه و شدت فرسایش بادی با استفاده از دستگاه تونل باد انجام شد.

سهم کاربری ها در کانون های ریزگرد استان به ترتیب 8/48% اراضی کشاورزی، 19% اراضی تالاب خشک شده یا دریاچه، 2/32% مراتع تخریب یافته و غیره است. از نظر شکل شناسی، کانون های ریزگرد استان حدود 53/2% دشت دامنه ای و 47/97% دشت سیلابی و غیره هستند. کانون تولید ریزگرد حاشیه شرقی دریاچه ارومیه فعال ترین کانون در استان است که مشکلات زیادی برای ساکنین محلی و مناطق هم جوار ایجاد می نماید. این کانون ریزگردها عمدتا شامل اراضی زراعی دیم، اراضی زراعی رها شده، اراضی تالاب خشک شده یا دریاچه و مراتع تخریب یافته است.

در استان آذربایجان شرقی بعضی از اراضی نظیر اراضی زراعی شخم خورده، دیمزارهای رها شده، مراتع فقیر، بستر خشک ساحل دریاچه ارومیه ناشی از پس روی آب، بستر خشک رودخانه ها و آبراهه های فصلی و غیره در صورت همراهی عوامل نامساعد اقلیمی و فراهم بودن سایر شرایط محیطی به صورت بالقوه می توانند به عنوان منابع تولید گرد و غبار ریزگرد عمل نمایند ولیکن اراضی فوق الذکر در استان آذربایجان شرقی به صورت پراکنده مستقر بوده و در موارد و زمان های خاص قادر هستند در ایجاد ریزگرد در حجم قابل ملاحظه عمل نمایند.