تحلیل مکانی زمانی «تناسب تسهیم» و «جری ماندرینگ» در حوزه های انتخابیه استان آذربایجان شرقی

جغرافیای انتخابات دانشی است که به تفاوت ها و تشابهات الگوهای انتخاباتی در قلمروهای مختلف جغرافیایی در سطح ملی می پردازد و میان این الگوها با سایر ساختارهای اجتماعی و اقتصادی رابطه برقرار می کند. علی رغم جامعیت جغرافیای انتخابات و تنوع موضوعات آن، دو موضوع مهم در جغرافیای انتخابات به ویژه انتخابات پارلمانی یکی "تناسب در تسهیم کرسی های پارلمانی " و دیگری "دست کاری در مرزهای حوزه های انتخاباتی" است. "تسهیم" به بررسی عدالت در فضای جغرافیایی انتخابات می پردازد و تبیین می کند که آیا نسبت جمعیت با تعداد کرسی ها تناسب دارد یا نه، و " دست کاری در مرزهای حوزه های انتخابیه " یا "جری ماندرینگ" مبحثی در جغرافیای انتخابات است که به دست کاری و جابجایی مرزهای انتخاباتی می پردازد، و بررسی می کند که چگونه تغییرات در مرزهای حوزه انتخابیه موجب پیروزی یک شخص یا گروه در انتخابات می شود. بررسی" تناسب تسهیم" و" جری ماندرینگ" از موارد قابل تحقیقی است که در ایران به آن در قبل و بعد از انقلاب پرداخته نشده است. استان آذربایجان شرقی استانی است که چه درزمانی که با استان اردبیل یک استان را تشکیل می داد و چه بعدازآن از تنوع موضوعی فراوانی در مباحث جغرافیای انتخابات من جمله مطالعه" تناسب تسهیم" و"جری ماندرینگ" برخوردار است. این مقاله برگرفته از یک تحقیق جامع در خصوص دو مقوله"تناسب تسهیم"و" جری ماندرینگ" در یازده دوره انتخابات مجلس ایران است و در این مقاله صرفا به دو موضوع فوق در استان آذربایجان شرقی پرداخته است. داده های پژوهش با روش کتابخانه ای استخراج  و تحلیل آن با استفاده از نرم افزار Spss در محیط  Gis  انجام شده است. آنچه از نتایج پژوهش به دست آمد این است  که در بررسی "تناسب تسهیم" مشاهده شد در حوزه های انتخابیه استان آذربایجان شرقی عدالت فضایی در بعد جمعیت و تعداد کرسی ها کمتر وجود دارد. انحراف از معیار جمعیت حوزه های انتخابیه نسبت به میانگین کشوری برابر با 157692 نفر محاسبه شده است، که تجمیع میزان واریانس آن معادل 18.42 و میانگین واریانس آن معادل 1.4 است. همچنین در بررسی جری ماندرینگ دست کاری در بعضی مرزهای حوزه های انتخابیه واقع شده است.