واکاوی عوامل موثر و راهکارهای پیشگیری از طعمه گذاری در فضای مجازی با استفاده از رویکرد آمیخته

طعمه گذاری به عنوان رفتاری قلمداد می شود که هدف آن اختلاف، سوء استفاده های جانی، مالی و درگیری در فضای مجازی است و می تواند متاثر از عوامل مختلفی باشد که تشدیدکننده این جرایم در فضای مجازی هستند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر و راهکارهای پیشگیری از طعمه گذاری در فضای مجازی انجام شده است.

پژوهش حاضر، از نظر هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش، در زمره پژوهش های اکتشافی با رویکرد آمیخته است. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی و کمی را خبرگان دانشگاهی تشکیل می دهند که بر مبنای اصل کفایت نظری 14 نفر به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. در بخش کیفی پژوهش برای گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد که روایی و پایایی آن با استفاده از ضریب CVR و کاپای کوهن تایید شد. همچنین، در بخش کمی از ابزار پرسشنامه مقایسه زوجی برای گردآوری داده ها بهره گرفته شد که به ترتیب روایی و پایایی آن با استفاده از روایی محتوا و نرخ ناسازگاری مورد تایید قرار گرفت. داده های گردآوری شده در بخش کیفی با استفاده از نرم افزار Atlas.ti و رویکرد کدگذاری مورد تحلیل قرار گرفت.

یافته ها نشان می دهد که علل فردی، ضعف در قوانین و مقررات مناسب و بازدارنده، ضعف در زیرساخت ها و سامانه های امنیتی، بی اعتقادی به ارزش ها و هنجارها و جذابیت فضای مجازی به عنوان مهم ترین عوامل موثر طعمه گذاری در فضای مجازی مشخص شدند. همچنین، یافته ها حکایت از آن دارند که استفاده از دیدگاه ها و آموزه های اسلامی، فرهنگ سازی، آموزش و آگاه سازی کاربران و افزایش تاب آوری کاربران مهم ترین راهکارهای پیشگیری طعمه گذاری در فضای مجازی هستند.

رفتارهای ضداجتماعی بر خط مانند طعمه گذاری، بحث های سازنده را مختل کرده، برخی عناصر نظام شناختی مردم را تحت تاثیر قرار داده و زمینه ارتکاب جرم را فراهم می آورند. در گذشته تصور می شد که رفتار طعمه گذاری در فضای مجازی، محدود به یک اقلیت ضداجتماعی است اما حتی مردم عادی نیز به واسطه ویژگی های فضای سایبر اقدام به چنین رفتارهایی می کنند.