شاخص های مدیریت مالی در بیمارستان های خودگردان دولتی: مورد کاوی (case study) استان بوشهر در سال 1400

طرح خودگردانی بیمارستان ها به عنوان بزرگ ترین طرح تمرکززدایی و اصلاح ساختار اداره بیمارستان ها از حدود سه دهه قبل در بیمارستان های دولتی ایران اجرا شده است. در این مطالعه پیامدهای این طرح بر شاخص های مالی بیمارستان ها مورد بررسی قرار گرفت.

این یک مطالعه توصیفی است که بصورت مقطعی و با استفاده از داده های سال 1400 کل بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی بوشهر انجام شده است. در این مطالعه، داده های درآمدی و هزینه ای از سامانه های اطلاعات بیمارستانی و حسابداری تعهدی بیمارستان ها اخذ گردید و پس از کنترل کیفیت داده ها، شاخص های ترازمالی خودکفایی اختصاصی (نسبت درآمد اختصاصی به هزینه اختصاصی) و تراز کل بیمارستان ها (نسبت درآمد اختصاصی به هزینه کل) محاسبه و تحلیل گردید. برای محاسبه داده ها از نرم افزار اکسل استفاده شد.

نتایج نشان داد که تراز مالی خودکفایی و تراز کل بیمارستان ها به ترتیب به میزان 61 و 27 درصد بوده است. بیشترین و کمترین میزان تراز خودکفایی 74 و 45 درصد به ترتیب مربوط به بیمارستان قلب (تنها بیمارستان تک تخصصی قلب در استان) و امام حسین اهرم (بیمارستان 29 تختخوابی واقع در شهرستان تنگستان با جمعیت 82502) بوده است. شاخص شکاف بین درآمد و هزینه اختصاصی یک تخت نشان داد که در سال 1400 هزینه یک تخت حدود 215 میلیون تومان بیشتر از درآمد آن بوده است.

تاثیرات طرح خودگردانی بر وضعیت مالی بیمارستان ها متفاوت بود. به طوریکه امکان پوشش تمام هزینه های اختصاصی بیمارستان از محل درآمدهای آن وجود ندارد و کمک های دولتی ضرورتی اجتناب ناپذیر است.