تحقق عدالت و تعیین کننده های اجتماعی سلامت

عدالت در معنای قدیمی آن، معادل دادن هر چیز به کسی است که استحقاق آن را دارد و در معنای امروزی تر، عدالت مبتنی است بر برابر شناختن افراد جامعه در برخی از حقوق خاص و این دیدگاه بیشتر با عدالت اجتماعی سازگار است. دغدغه اصلی نظام های سلامت، تامین سلامت جامعه است ولی این مهم تنها از طریق کنترل عوامل بیماری زا، بیماریابی و درمان آنها تامین نمی شود. بلکه عوامل اجتماعی، اقتصادی و محیطی مانند سطح تحصیلات، وضعیت اقتصادی، بیمه، شرایط زندگی و غیره سهم عمده ای در سلامت افراد دارند، و پرداختن به تعیین کننده های سلامت گامی در راه تحقق عدالت است. به عبارت دیگر، آحاد جامعه، صرف نظر از جنس، نژاد، اعتقادات، موقعیت اجتماعی و اقتصادی، در سلامت و تعیین کننده های آن تفاوت ساختارمند نداشته باشند و از مراقبت مورد نیاز در زمان و مکان مناسب بهره مند شوند.

این مطالعه با رویکرد تحلیل محتوای کیفی و تجمیع نظر نخبگان انجام شده است.

اساس عدالت، تحقق عدالت اجتماعی است و عدالت در سلامت، فرعی و بخشی از عدالت اجتماعی است. در حوزه عدالت در سلامت "عوامل اجتماعی سلامت" و نیز "تعیین کننده های اجتماعی سلامت"، بیشترین نقش را در بر دارد. فقر و نابرابری های سلامت، مهمترین عامل مرگ و میر و معلولیت ها در جامعه است. همبستگی عدالت و سلامت اجتماعی و نیز تعیین کننده های اجتماعی سلامت ثابت شده است و وظایفی برای دولت ها در این زمینه، تعریف شده است.

لازمه تحقق عدالت در سلامت؛ تعهد سیاسی مسیولین، عزم و اراده ملی، استفاده از همه ظرفیت های کشور، بازشناسی شرایط ایجاد کننده، تلاش برای کاهش نابرابری های سلامت، بهبود مولفه های سرمایه اجتماعی، ارتقای شاخص های مربوط به تعیین کننده اجتماعی سلامت، کاهش نابسامانی ها و آسیب های اجتماعی است.