خون ریزی شدید ناشی از ترومای جنگی تهدید کننده اندام؛ چالش های درمانی و هشدارها

علیرغم همه آسیب های زیرساختی و نیروی انسانی فراوان در جنگ های محور مقاومت، دستاوردهای پربار نظامی و نیز طب رزمی این سال ها بر کسی پوشیده نیست. بنابر این لازم است این تجارب به نسل های جوان شاغل در حوزه بهداشت و درمان نیروهای مسلح  منتقل گردد. در این مطالعه به تشریح یکی از این تجارب در قالب معرفی یک بیمار خواهیم پرداخت.

معرفی بیمار: 

مصدوم 35 ساله، در حال گشت زنی هدف خمپاره و آسیب شدید به بازوی سمت چپ و خون ریزی فراوان شده بوده بود. همرزمان، وی را بلافاصله و بدون کنترل خونریزی به بیمارستان انتقال داده بودند. بیمار در وضعیت شوک ناشی از خون ریزی و با علایم حیاتی ناپایدار آورده می شود. بلافاصله سرم نرمال سالین و به دنبال آن خون و فراورده های خونی (Packed cell , Platelet ,FFP) شروع شد. پس از لوله گذاری راه هوایی (انتوباسیون)، بیمار به اتاق عمل جراحی منتقل گردید و اندام فوقانی چپ به علت آسیب شدید عروق و اعصاب و له شدگی استخوان و عضلات قطع (آمپوته) گردید. پایش دقیق مصدوم در مراحل خروج از شوک موجب جلوگیری از پیشرفت علایم به سمت نارسایی حاد کلیوی و نجات جان بیمار گردید.

بحث: 

در ترومای جنگی و خونریزی شدید و تهدید کننده حیات ناشی از آن در اولین مرحله پس از کنترل دقیق و صحیح خون ریزی در صورت دسترسی فوری به خون و فرآورده های خونی شروع تزریق آنها بر تزریق سرم ارجحیت دارد. بهترین وسیله کنترل خونریزی در ترومای جنگی تورنیکه است. البته محل بستن و طرز استفاده صحیح از آن بسیار مهم است. در مصدومین ناشی از آسیب های جنگی (Crush injury) به علت آزاد شدن سیتوکین ها به داخل خون و کم آبی (دهیدراتاسیون) شدید ناشی از خون ریزی ، احتمال نارسایی شدید کلیوی وجود دارد.