تاثیر تنش آبی و پساب شهری بر غلظت فلزات سنگین، عملکرد و ویژگی های کیفی ریحان (Ocimum basilicum L.)

به منظور ارزیابی تاثیر تنش آبی و پساب شهری بر غلظت فلزات سنگین، عملکرد و برخی ویژگی های گیاه ریحان، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با تیمارهای آزمایشی شامل؛ عامل اول منبع آبیاری (I) در دو سطح)پساب و آب چاه) و عامل دوم تنش آبی (S) در شش سطح کم ترین تنش (S1 and S2)، تنش متوسط (S3 and S4) و تنش شدید (S5 and S6) در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا شد. بر پایه یافته ها، آبیاری با پساب باعث افزایش ارتفاع گیاه، وزن تر، وزن خشک، قطر ساقه، میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و کارتنویید در مقایسه با آبیاری با آب چاه شد. در حالی که تاثیر چندانی بر میزان فلاونویید، فنل و فعالیت آنتی اکسیدانی نداشت. در شرایط ایجاد کم ترین تنش بویژه سطح S1، میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کارتنویید، فلاونویید، فنل و فعالیت آنتی اکسیدانی برگ ریحان به ترتیب با کاهش 3/63، 8/32، 7/40، 8/45، 3/46، 5/55 و 8/9 درصدی نسبت به شرایط تنش شدید S6، روبه رو شد. این در حالی بود که بیشترین میزان ارتفاع گیاه، وزن تر، وزن خشک و قطر ساقه در سطح کم ترین تنش S1، به ترتیب با 6/48 سانتی متر، 5/11 و 51/3 گرم در تک بوته و 4/3 میلی متر مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد که غلظت فلزات سرب و کادمیوم تحت تاثیر اثر متقابل منبع آبیاری و تنش آبی قرار گرفت. به طوری که بیشترین غلظت سرب و کادمیوم در تیمار آبیاری با پساب و سطوح تنش S4 و S5 به ترتیب با 42/13، 40/13، 50/10 و 53/10 میلی گرم بر کیلوگرم مشاهده شد. این در حالی بود که غلظت فلزات کروم و نیکل دستخوش تغییرات چندانی نشد. بر پایه یافته ها، می توان سطوح تنش S4 و S5 را در بهره وری آب مناسب دانست و استفاده از پساب شهری در آبیاری گیاه ریحان را با در نظر گرفتن استانداردهای مجاز موجود، توصیه کرد.