وضعیت تعالی سازمانی بیمارستان های ایران با تاکید بر مدل EFQM: یک مطالعه متاآنالیز

اهداف: 

پایش عملکرد سیستم های مراقبت بهداشتی، الزام حیاتی برای بهبود کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی است. در این پژوهش مروری بر نتایج مطالعات اخیر در حوزه تعالی سازمانی در بیمارستان های ایران که با مدل EFQM انجام شده بودند، صورت گرفت.

 پژوهش حاضر در سال 1401 برای مرور مقالات چاپ شده در مجلات فارسی و انگلیسی موجود در پایگاه های SID، Google Scholar، ProQuest، PubMed، Elsevier، ISI، Scopus، IranMedex، Science Direct، Spring و CIVILICA مرتبط با 15 سال اخیر انجام شد. جستجوی مقالات با بهره گیری از واژگان کلیدی سرآمدی، تعالی سازمانی، ارزیابی یا ارزشیابی عملکرد، مدل تعالی بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت، بیمارستان، نظام سلامت یا معادل انگلیسی آنها یعنی Organizational Excellence، Performance Assessment or Evaluation، EFQM، Hospital و Health system انجام شد. تحلیل منابع اطلاعاتی بر مبنای تحلیل کیفی و متاآنالیز با استفاده از پکیج های “Metafor version 3.8-1” و“Meta version 6.1-0” در زبان برنامه نویسی R انجام شد.

 در دوره مورد بررسی، 14 مقاله به مطالعه مقوله تعالی سازمانی (کیفی و کمی) در بیمارستان های ایران پرداخته بودند که 13 مورد آنها به ارزیابی کمی مولفه های تعالی سازمانی اختصاص داشتند. در این مطالعات، شاخص توانمندسازی برای 16 بیمارستان و شاخص نتایج برای 13 بیمارستان گزارش شده بود. برآورد کلی شاخص تعالی سازمانی برای مطالعات صورت گرفته برابر با 533 در بازه اطمینان 95 درصد (602-464) به دست آمد. شاخص تعالی سازمانی در مطالعات بین 367 الی 700 متغیر بود که این ناهمگونی به لحاظ آماری معنادار بود (Q=37.5, p-value<0.001, I2=62.6% ). مقدار برآورد کل برای توانمندسازها و نتایج به ترتیب برابر با 276 و 246 به دست آمد. همچنین مقدار ناهمگونی در گزارش این شاخص ها به ترتیب برابر با 78 درصد و 59 درصد بود که از نظر آماری معنادار بود.

 وضعیت تعالی سازمانی در بیمارستان ها، حاکی از لزوم بازنگری در الزامات استقرار سیستم های حاکمیت بالینی و اعتباربخشی با محوریت ابعاد تعالی سازمانی، در راستای بهبود کیفیت خدمات بهداشتی درمانی دارد.