پیش‎ بینی تغییرات عرضه خدمات اکوسیستمی مرتبط با تنوع زیستی تحت تاثیر تغییرات کاربری اراضی در حوزه آبخیز شفارود استان گیلان

تغییرات شدید کاربری اراضی طی دهه‏های اخیر توان اکوسیستم ها در عرضه خدمات را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. به همین جهت آگاهی از روند این تغییرات و تاثیر آن بر خدمات اکوسیستمی برای مدیریت پایدار سرزمین ضروری است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تاثیر تغییرات کاربری اراضی بر خدمات اکوسیستمی مرتبط با تنوع زیستی حوزه آبخیز شفارود انجام گرفته است.

پژوهش حاضر شامل سه مرحله 1) استخراج نقشه کاربری اراضی گذشته و حال با استفاده از تصاویر ماهواره‏ای لندست و با بکارگیری نرم‎افزار ENVI 5.3 و ArcGIS 10.3 2) پیش‎بینی و استخراج نقشه کاربری اراضی آینده با استفاده از ابزار Scenario Genarator نرم‎افزار InVEST و در نهایت 3) ارزیابی کمی و مدلسازی تنوع زیستی با استفاده از مدل Habitat Quality نرم‎افزار InVEST می‏باشد.

نتایج نشان داد که کیفیت زیستگاه در طول زمان، تحت تاثیر تغییرات کاربری اراضی به شدت کاهش یافته و تخریب زیستگاه به شدت افزایش پیدا کرده است به طوری که متوسط کیفیت زیستگاه برای کل محدوده مورد مطالعه برای سال‏های 2000، 2020 و 2040 به ترتیب برابر با 88/0، 64/0 و 41/0 است. همچنین متوسط تخریب زیستگاه برای کل حوزه آبخیز شفارود در سال 2000 برابر با 0021/0، در سال 2020 برابر با 0042/0 و برای سال 2040 برابر با 0061/0 است.

طبق نتایج به دست آمده می توان استدلال کرد که افزایش فعالیت های توسعه‏ای انسانی با هدف تملک اراضی طبیعی و بهره‏کشی از آن، خسارات جبران‎ناپذیری را بر پیکره اراضی طبیعی و زیستگاه‏های گیاهی و حیوانی جانوری وارد آورده است و ادامه چنین روندی خطر نابودی کامل این منابع منحصر به فرد را به دنبال خواهد داشت.