توسعه پایدار گردشگری کوهستان در ایران

 گردشگری از اهمیت بسیار زیادی در میان کشورها برخوردار است و گردشگری کوهستان به واسطه امتیازات آن، در سراسر دنیا مورد توجه قرار دارد. لیکن، کشور ایران با وجود داشتن طبیعت کم نظیر و جاذبه های کوهستانی خاص نتوانسته سهم خود را از این صنعت کسب نماید. هدف از تحقیق حاضر تبیین مدل توسعه پایدار گردشگری کوهستان در ایران بود.

 این تحقیق از نوع کاربردی و از نظر استراتژی اجرا از نوع توصیفی- تحلیلی است. گردآوری داده های اولیه با بهره گیری از مصاحبه نیمه ساختار یافته با 22 نفر از اساتید و صاحب نظران گردشگری کوهستان و هم چنین مطالعه مبانی نظری و اسناد کتابخانه ای انجام شد. در ادامه پرسش نامه محقق ساخته طراحی و روایی آن با استفاده از نظرات هشت نفر از متخصصان و خبرگان تایید شد. پایایی پرسش نامه که دارای 123 گویه بود تایید (973/0=α)  و به روش تصادفی ساده بین 576 نفر از گردشگران، مدیران، راهنمایان گردشگری کوهستان، مسیولین شوراها و ده یاران مناطق کوه پایه ای توزیع گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمونی کینگ و هاروکز و آزمون های کولموگروف-اسمیرنوف، تحلیل عامل اکتشافی و تاییدی بهره گیری شد.

 یافته های بخش کیفی شامل 100 کد توصیفی، 29 کد تفسیری و 3 مضمون فراگیر زیرساخت، جذابیت و پایداری است. یافته های بخش کمی نشان داد عوامل توسعه پایدار گردشگری کوهستان به ترتیب زیرساخت دارای 24 مولفه در 4 زیرشاخه، جذابیت دارای 7 مولفه در 2 زیرشاخه جذابیت های طبیعی و انسان ساخت و عامل پایداری دارای 38 مولفه در 6 زیرشاخه هستند. ارزشیابی نشان داد مدل حاصل، از برازش مطلوب و قابل قبول برخوردار است و مولفه های عوامل سه گانه دارای بار عاملی مناسبی هستند و در مدل مفهومی تحقیق قرار می گیرند.

اصالت و ابتکار مقاله:

 این مقاله به تعیین عوامل اصلی و موثر، ارتباط این عوامل با یکدیگر و تبیین مدل توسعه پایدار گردشگری کوهستان در ایران پرداخته است. هدف از انجام آن گسترش دانش موجود برای بهره مندی ذی نفعان حوزه گردشگری کوهستان در مسیر توسعه پایدار می باشد.