بررسی اتنوفارماکولوژی و تنوع در اجزای عملکرد و ویژگی های فیتوشیمیایی برخی از گونه های جنس بنفشه (Viola spp.) در رویشگاه های شمال ایران

در این تحقیق به منظور بررسی تنوع اتنوفارماکولوژیکی، اجزای عملکرد و ویژگی های فیتوشیمیایی 16 توده  از جنس بنفشه (Viola spp.) از 16 رویشگاه در شمال و شمال غرب ایران (استان های گلستان، مازندران، اردبیل، آذربایجان شرقی و کرمانشاه)، تحقیقی بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار صورت پذیرفت. اطلاعات اتنوفارماکولوژی از مردم محلی به دست آمد و نمونه های گیاهی در بهار 1398 در زمان گلدهی، از رویشگاه های مذکور جمع آوری شدند. بررسی اجزای عملکرد ، ویژگی های فیتوشیمیایی و آنتی اکسیدانی نمونه ها به روش های اسپکتوفوتومتری، ABTS و DPPH موردسنجش قرار گرفتند. نتایج اتنوفارماکولوژیکی نشان داد در بیشتر مناطق از فراورده های بنفشه به عنوان ضد التهاب و ضد ویروس در درمان سرفه و سرماخوردگی کاربرد دارد. نتایج نشان داد ویژگی های رویشگاه روی تمامی اجزای عمکرد و صفات فیتوشیمیایی اندازه گیری شده، دارای اثر معنی داری بوده است به طوری که با افزایش ماده آلی و عناصرغذایی خاک میزان کلروفیل و وزن خشک اندام هوایی نمونه ها افزایش پیدا کرد. همچنین با افزایش ارتفاع میزان ترکیبات آنتی اکسیدانی با روش های ABTS و DPPH، فنل کل و فلاونوییدکل در اندام هوایی افزایش پیدا کرد و نتایج تجزیه به مولفه های اصلی (PCA) نیز نتایج به دست آمده را تایید کرد. در کلاستربندی که براساس دو عامل اجزای عملکرد و فیتوشیمیایی انجام شد، مشخص شد در فاصله 0/2 اقلیدسی تجزیه کلاستر برای ویژگی های فیتوشیمیایی، به 14 دسته و برای اجزای عملکرد به 9 دسته تقسیم شدند. نتایج تجزیه خوشه ای نیز نشان داد که ویژگی های اقلیمی و ادافیکی رویشگاه اثر بسیار زیادی بر اجزای عملکرد و ویژگی های فیتوشیمیایی در گیاه بنفشه دارد که میتواند تعیین کننده الگوی مناسب کشت باشند.