بازتاب اندیشه وحدت وجود مولانا در منظومه نغمه نی اثر آنه ماری شیمل

تطبیق آرا و اندیشه های مولانا با آرا و اندیشه های سخنوران و اندیشمندان سده های بعد، با هر زبان و از هر جامعه ای همواره کاری معمول و پسندیده بوده است که توسط پژوهشگران حوزه ادبیات تطبیقی انجام پذیرفته است. در این میان مقایسه اندیشه های آنه ماری شیمل شرقشناس و مولاناپژوهش آلمانی بویژه در بحث «وحدت وجود» مغفول مانده بود که نویسندگان این جستار بر آن شدند موضوع یادشده را با مقابله منظومه «نغمه نی» اثر شیمل با آثار منظوم و منثور مولوی به سرانجام برسانند.

از آنجا که پژوهش حاضر بر اساس مطالعه نظری بنا نهاده شده، شیوه جستجو در آن فیشبرداری از روی منابع کتابخانه ای و دیگر منابع معتبر علمی صورت پذیرفته است و روش انجام تحقیق توصیفی – تحلیلی است.

آنه ماری شیمل سوای اینکه در انجام تحقیقات شرقشناسانه خود بسیار متاثر از فرهنگ فلسفی-عرفانی اندیشمندان و شاعران ایرانی، بویژه مولانا، بوده است، در انشای منظومه «نغمه نی»، که مجموعه ای از غزلیات متنوع اوست، مباحث عرفانی و شهودی را نیز به تصویر درآورده است. این اثرپذیری تا جایی است که شیمل بسیاری از نمادها و نشانه های آثار مولانا را نیز در این راستا، در تصاویر ادبی خویش به استخدام درآورده و سخن را با آنان آذین بسته است.

نغمه نی همچون آیینه ای شفاف، مباحث ذوقی و معرفتی عارفان ایرانی -بویژه مولانا- را از خود ظهور و بروز میدهد. مرکز توجهات شیمل در این دفتر، مسیله وحدت وجود و متعلقات این بحث یعنی «وحدت در کثرت» و «کثرت در وحدت» است. شیمل حتی در تبیینهای شاعرانه مولانا از این موضوع (وحدت وجود) از نماد و تمثیلهای متنوع وی در «مثنوی»، «غزلیات شمس» و «فیه مافیه» فراوان بهره برده است.