ماهیت و مبنای مسئولیت مدنی ناشی از هوش مصنوعی در حقوق ایران و کشورهای اتحادیه اروپا

امروزه گسترش فناوری‏های نوین و به‏تبع چالش‏های حقوقی آن‏ها سازگارسازی مقررات با این حوزه را می‏طلبد. از جمله این موارد فناوری هوش مصنوعی است. انتخاب سازکار مشخص و منسجم مسیولیت مدنی برای هوش مصنوعی به ‏لحاظ اجتماعی و اقتصادی حایز اهمیت است. قوانین ملی رویکردهای متفاوتی برای سازگاری با چالش‏های هوش مصنوعی دارند. در خصوص مبنای مسیولیت هوش مصنوعی، به‏ طور کلی در اغلب مقررات کشورهای اروپایی مسیولیت مبتنی ‏بر تقصیر به مثابه اصل پیش‏بینی شده ‏است.

روش پژوهش: 

به صورت توصیفی تحلیلی از طریق تحلیل مواد مربوطه و روش تحلیل حقوقی با مطالعه تطبیقی در مقررات کشورهای اروپایی است.

مطالعه تطبیقی نشان می‏دهد که مسیولیت محض به ‏طور استثنایی برای چهار دسته مسیولیت ویژه، منطبق با هوش مصنوعی، مطرح می‏شود. با توجه به تصویب‏نامه اخیر پارلمان اروپا، که به صورت پیشنهاد به کمیسیون اروپا ارایه شده ‏است، برای اپراتورهای سیستم هوش مصنوعی پرخطر مسیولیت محض و در صورت تعدد مسیولیت تضامنی و مشترک پیش‏بینی و برای سایر سیستم‏های هوش مصنوعی مسیولیت مبتنی ‏بر تقصیر به منزله مبنا شناسایی شده است. در حقوق ایران، مسیولیت هوش مصنوعی با ماهیت مسیولیت ویژه ناشی از فعل غیر و بر مبنای استناد عرفی قابل تبیین است و در فرض تعدد مسیولان مسیولیت اشتراکی توجیه می‏شود.