تحلیل انطباق پذیری تنوع ژرم پلاسم فندق شمالغرب ایران بر اساس صفات کیفی و نشانگر ژنتیکی ناحیه کدون آغاز ATG (SCoT)

ارزیابی تنوع ژنتیکی ژرم پلاسمی طبیعی و حفاظت شده از راهبردی ترین فعالیت های جهانی و به عنوان سرمایه ملی هر کشور است. به طوری که در طول سالیان متمادی جهش ها و تلاقی های مختلف باعث تجمع برخی ژن های مفید در این ژرم پلاسم ها شده و می تواند به عنوان ذخایر ژنتیکی در مواقع بحرانی مورد استفاده قرار گیرد. ارزیابی تنوع بر اساس صفات مورفولوژیکی و فنوتیپی به دلیل تاثیر محیط و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط پایداری مناسبی ندارد. بنابراین استفاه از نشانگرهای مبتنی بر DNA که تکرارپذیری بالایی دارد. نشانگر مبتنی بر امپلیکون DNA ناحیه شروع کدون برای ترجمه SCoT در گیاهان به دلیل وراثت پذیری و تکرارپذیری، به تازگی مورد استفاده قرار گرفته است. هدف از این پژوهش ارزیابی تنوع ژنتیکی ژرم پلاسم های ذخیره گاه ژنتیکی فندق در رگه های جنگلی شمال غرب کشور با استفاده نشانگر مولکولی  SCoTو به روش PCR انطباق پذیری آن با تنوع صفات کیفی بر اساس نشانگرهای ملی آزمون های تمایز فندق است.

در این تحقیق 77 ژنوتیپ از جنگل های فندق اردبیل، میانه و ارسباران انتخاب و محل هر ژنوتیپ با استفاده از GPS نشانه گذاری شد. با استفاده از دستورالعمل ملی آزمون های تمایز یکنواخت و پایداری فندق، صفات کیفی ارزش گذاری شد و پس از استخراج DNA از برگ آن ها با استفاده از 15 پرایمر اختصاصی SCoT تنوع پلی مورفیسم آن ها ارزیابی شد.

نتایج نشان دادند که ژنوتیپ ها از نظر صفات کیفی تمایز به 17 کلاستر طبقه بندی شدند. با استفاده از 15 نشانگر SCoT تعداد نوارهای چند شکل 165 نوار با میانگین 11 نوار برای هر نشانگر و میانگین درصد پلی مورفیسم با میانگین 11 نوار برای هر نشانگر و میانگین درصد پلی مورفیسم برای نشانگر % 2/90 ژنوتیپ ها بر اساس این نشانگرها در 19 زیر کلاستر گروه بندی شدند.
بحث: آنالیز صفات کیفی بر اساس نوارهای ایجاد شده در SCoT نشان دادند که نشانگرهای 3، 5، 11، 12، 18 و 20 دارای تنوع ژنتیکی بیش تر و معنی دار بودند که میزان انطباق گروه بندی ژنوتیپ ها بر اساس SCoT نشانگرها 87/0 بر اساس آزمون مانتل برآورد گردید.

با استفاده از دو نشانگر ژنتیکی می توان (%75=R2) از تنوع دیسکریپتورهای تمایز فندق دسترسی پیدا نمود.