اندازه گیری کمی و کیفی عصاره الکی برگ و دانه گیاه اسپند و ارزیابی خواص آنتی اکسیدانی عصاره

گیاه اسپند یکی از گیاهان دارویی با نام علمی Peganum harmala و از خانواده Zygophylaceae می باشد. بتاکاربولین متعلق به گروه آلکالوییدهای ایندول است که در بخش های مختلف گیاه به ویژه دانه و ریشه حضور دارند. بتاکاربولین ها، طیفی از اثرات نوروفیزیولوژیکی و سمی از جمله فعالیت های ضد افسردگی، اتساع عروقی، اثرات ضد تجمعی پلاکت ها و اثر بر ترک دارو و اشتها را اعمال می کنند. هدف از این تحقیق، استخراج و اندازه گیری بتاکاربولین ها و نیز ترکیبات فنولی گونه گیاهی اسپند و بررسی خواص آنتی اکسیدانی آن می باشد.

برای این منظور این گیاه از اطراف زاهدان جمع آوری گردید و عصاره متانولی برگ و دانه به روش سوکسله استخراج شد. در ادامه آنالیزهای فیتوشیمیایی مختلف بر روی برگ و دانه این گیاه صورت گرفت. آنالیزهای کمی و کیفی شامل شناسایی آنتوسیانین ها، فلاونوییدها، تانن ها، آنتراکینون ها، تست آنتی اکسیدانی عصاره، آنالیزFTIR  عصاره، آنالیز کمی و کیفیHPLC  عصاره و آلکالوییدها بود.

نتایج نشان داد که هارمین در دوز بسیار کمتری نسبت به عصاره دانه، سمی است و عصاره دانه در دوزهای پایین نسبت به عصاره برگ می تواند سمی باشد. در عصاره برگ نسبت به عصاره دانه مقادیر آلکالوییدها ناچیز بوده و اثرات آنتی اکسیدانی آن به علت مقادیر بیشتر پلی فنلی و فلاونوییدها بیشتر می باشد.

نتایج نشان داد که اگرچه خواص آنتی اکسیدانی عصاره متانولی برگ ها (به دلیل وجود فلاونوییدها و ترکیبات فنلی) بیشتر از دانه ها است، اما میزان بتاکاربولین بیشتری در دانه های گیاه وجود دارد.