بررسی اثرات نانو و میکرو کلات آهن بر کاهش آسیب های تنش شوری در مراحل جوانه زنی و گیاهچه ای گیاه زوفا (Hyssopus officinalis)

تنش شوری یکی از عوامل مهم خسارت زا در مراحل جوانه زنی بذر گیاهان است که با کاهش پتانسیل آب خاک و ایجاد سمیت یونی ناشی از تجمع نمک در بذرها در جذب برخی عناصر اختلال ایجاد می کند. از آنجایی که بذر زوفا در مراحل اولیه جوانه زنی به تنش شوری حساس می باشد، بررسی روش هایی که سبب بهبود شرایط جوانه زنی این گونه شوند بسیار ضروری به نظر می رسد. در تحقیق انجام شده به بررسی تاثیر روش پیش تیمار با عنصر آهن بر ویژگی ها و بهبود جوانه زنی بذر گیاه زوفا در شرایط تنش شوری پرداخته شد.

این پژوهش به صورت دو آزمایش مجزا و فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. تیمارها شامل پنج سطح نانو کلات و میکرو کلات آهن (صفر، 50، 100، 200 و 400 میلی گرم بر لیتر) و شش سطح شوری شامل (صفر، 50، 100، 150، 200 و 250 میلی مولار) و هم چنین دو زمان پرایم شامل 12 و 24 ساعت بود.

نتایج نشان داد با افزایش تنش شوری خصوصیات جوانه زنی کاهش یافت به طوری که در تنش شوری 200 میلی مولار رشد گیاهچه و بنیه بذر و در تنش شوری 250 میلی مولار جوانه زنی کاملا متوقف شد. کاربرد میکرو کلات آهن در شرایط بدون تنش تاثیر مثبتی بر جوانه زنی زوفا نداشت و کاربرد پیش تیمار آبی به مدت 12 ساعت بهتر از نانوکلات آهن عمل کرد و در تیمار آهن میکرو تفاوت معنی داری بین غلظت های مختلف مشاهده نشد. کاربرد نانو و میکرو کلات در تنش های شوری 100 و 150 میلی مولار تاثیرات خود را بهتر نشان داد به طوری که غلظت 200 میلی گرم بر لیتر نانوکلات آهن به مدت 12 ساعت و غلظت های 100 و 200 میلی گرم در لیتر میکروکلات آهن در مدت زمان 24 ساعت بالاترین جوانه زنی، رشد گیاهچه و بنیه بذر را داشت. میزان پروتیین محلول و فعالیت آنزیم های پراکسیداز و کاتالاز در شوری 50 میلی مولار افزایش، ولی در شوری بالاتر از آن کاهش یافت که پیش تیمار بذر در غلظت 200 میلی گرم در لیتر میکرو کلات آهن و نانو کلات آهن موجب شدت بخشیدن به این روند شد.

نتایج این مطالعه نشان می دهد که جوانه زنی گیاه زوفا در اثر تنش شوری به شدت کاهش پیدا کرد؛ به طوری که در شوری 200 میلی مولار گیاهچه این گیاه قادر به رشد و استقرار نبوده و در شوری 250 میلی مولار نیز جوانه زنی در این گیاه صورت نمی گیرد. همچنین پیش تیمار بذر این گیاه در شرایط عدم تنش و تنش های ملایم نیز توجیه پذیر نبوده و پیش تیمار با میکرو کلات آهن دارای تاثیرات منفی و در بهترین حالت بی تاثیر بود، اما در سطوح شوری بالا استفاده از کلات آهن به خصوص در مقیاس نانو با غلظت 200 میلی گرم در لیتر به مدت 12 ساعت بر کاهش اثر شوری موثر است.

 نقش عنصر آهن با روش پیش تیمار بذر جهت کاهش اثرات تنش شوری بر خصوصیات جوانه زنی بذر زوفا بررسی شد.
فناوری نانو به کار رفته در ساخت کود آهن و تاثیر آن در بهبود ویژگی های جوانه زنی در شرایط تنش شوری زوفا بررسی شد.