سلول های بنیادی خون بند ناف: مروری اجمالی بر بیولوژی و کاربردهای فعلی

در دهه 80 میلادی نخستین بار از سلول های بنیادی خون بند ناف برای درمان بیماری در انسان استفاده شد که بر خلاف نظر مخالفان استفاده از این منبع سلولی نوین، نتیجه رضایت بخش بود و از آن زمان تاکنون خون بند ناف منبع مهمی برای سلول درمانی در انسان بوده است. نظر به رویکرد غالب به افزایش استفاده بالینی از این منبع و گسترش مطالعه های تجربی و پژوهشی در این زمینه، مقاله مروری حاضر ضمن بررسی بیولوژی سلول های بنیادی خون بند ناف، به بحث پیرامون کاربردهای فعلی و چشم اندازهای آینده پرداخته است.

برای انجام این مطالعه مروری، واژه های کلیدی "Cell bank, umbilical cord blood, wharton’s jelly, stem cell, mesenchymal stem cell" در پایگاه های اطلاعاتی PubMed و Google scholar در بازه زمانی 1990 تا 2022 جستجو شد.

سلول های خون بند ناف دارای تفاوت های بیولوژیک قابل توجهی در قیاس با دیگر منابع (مغز استخوان و خون محیطی) هستند. شمارش مطلق لنفوسیت ها در خون بند ناف بالاتر از خون محیطی و تعداد نسبی سلول های کشنده طبیعی در خون بند ناف بیشتر است. هم چنین سلول های مشتق از خون بند ناف دارای تلومرهای بلندتر و ظرفیت خودنوسازی بیشتری نسبت به خون محیطی و مغز استخوان هستند که این امر آن ها را بسیار توانمند ساخته است.

این منبع نه تنها به دلیل داشتن ویژگی تعدیل ایمنی بالا در درمان امراض التهابی، خود ایمنی و سیستمی مورد توجه است، بلکه به دلیل خواص ضد التهابی، توانایی تمایزی بالا و ظرفیت تکثیری بالا، به عنوان گزینه ای ایده آل برای سلول درمانی در بیماری های مختلف علاوه بر اختلالات هماتولوژیک مطرح است. علاوه بر این، تهیه، فرآوری، نگهداری و ذخیره سازی سلول های مشتق از خون بند ناف آسان و کم هزینه است که نکته مهمی برای سیستم های درمانی است.