ارزیابی و اعتباربخشی لوله جاذب نمونه بردار زغال فعال ساخت داخل جهت نمونه برداری از آلاینده های هوا

ترکیبات آلی فرار (VOC’s)، از جمله آلاینده های خطرناک هوا هستند که جهت نمونه برداری از آن ها از لوله های جاذب نمونه‏ ‏بردار زغال فعال استفاده می شود. هدف این مطالعه، بررسی ساختار و عملکرد لوله جاذب زغال فعال ساخت داخل در مقایسه با نمونه تجاری متداول آن در بازار جهت نمونه برداری از ترکیبات آلی فرار، به ویژه تولوین، می باشد.

در این مطالعه تجربی از دو نوع لوله جاذب نمونه‏ ‏بردار زغال فعال ساخت داخل و مدل تجاری شرکت SKC به عنوان نمونه مرجع استفاده شد. جهت بررسی ساختار ریخت شناسی از میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)، تعیین ساختار تخلخل از آنالیز BET و جهت پایش عنصری از آزمون EDAX  استفاده شد. به منظور بررسی عملکرد جذبی، تحت شرایط یکسان، غلظت های مختلف آلاینده از لوله ها عبور داده شد و نتایج در روزهای 0، 15 و 30 آنالیز شدند. در نهایت امکان کاربرد عملی  لوله های جاذب نمونه‏ ‏بردار به منظور نمونه‏ ‏برداری از تولوین در هوای یک واحد جایگاه سوخت نیز بررسی شد.  

نتایج نشان داد سطح ویژه و حجم منافذ لوله جاذب نوع تجاری با تفاوت اندکی از لوله جاذب ساخت داخل بیشتر است. نتایج تست EDAX مقادیر اندک (1%) از عناصر ناخالصی در جاذب ساخت داخل را نشان داد. بررسی اثر زمان بازیافت و تراکم ورودی آلاینده در هردو جاذب معنادار شد. نتایج فاز میدانی نشان داد میانگین جذب در جاذب های ساخت داخل و نوع تجاری تفاوت معناداری با یکدیگر ندارند. میزان صحت و دقت عملکرد لوله جاذب ساخت داخل به ترتیب 77/90 و 76/91 درصد به دست آمد. با بررسی تاثیر روز بازیافت در فاز میدانی، این ارتباط برای جاذب ساخت داخل به صورت معنادار، و برای جاذب تجاری ارتباطی یافت نشد.

کارایی جذب تولوین توسط لوله های جاذب ساخت داخل در نمونه‏ ‏برداری از تراکم های بالا با نوع تجاری آن علارغم وجود تفاوت های ساختاری اندک شباهت بسیاری داشته، اما برای کاربرد در محیط هایی با تراکم پایین (10 ppm و کمتر) توصیه نمی شود.