سیاستهای خلافت عباسی مولفهای اثرگذار بر بیثباتی نظامی خراسان (در سالهای 259 تا 287 ه. ق)

در نیمه دوم قرن سوم هجری بیش از دو دهه خراسان عرصه کشمکش نیروهای نظامی متخاصم بود. صفاریان با برافکندن طاهریان در صدد تحکیم سلطه بر خراسان بودند و طاهریان پس از سقوط، در تکاپوی آن بودند که بر پایه مقبولیت و مشروعیت برآمده از منشور خلافت عباسی و با بهره گیری از نظامیان سابق، حکومت خود را احیا نمایند. امرای نظامی به جهت فقدان مشروعیت به طاهریان پناه برده و خطبه به نام محمد بن طاهر خواندند. تنازع این نیروها بی ثباتی سیاسی و نظامی خراسان را در پی داشت. خلافت عباسی نیز بر پایه قدرت مشروعیت بخشی خود، به اعطای منشور یا عدم تایید متخاصمین بر پایه منافع و مصالح خود می پرداخت. این رویکرد خلیفه یکی از مولفه های اثرگذار بر عدم چیرگی قطعی یکی از طرفین و لشکرکشی های متعدد بود که سبب بی ثباتی نظامی خراسان در این برهه تاریخی شد. مقاله حاضر که با رویکرد توصیفی- تحلیلی و بر پایه منابع دست اول تاریخی به نگارش در آمده، در صدد پاسخ گویی به این پرسش می باشد که سیاست های خلافت عباسی چه نقشی در کشمکش های نظامی خراسان در نیمه دوم سده سوم داشته است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که منفعت طلبی و مصلحت اندیشی محرک اصلی خلافت عباسی در اتخاذ سیاست در برابر رخدادهای سیاسی و نظامی خراسان بود و این رویکرد مولفه ای اثرگذار در امتداد نابسامانی های نظامی خراسان در نیمه دوم سده سوم هجری قمری بوده است.