مفعول نمایی افتراقی در زبان فارسی: بازنگری رده شناختی نشانه مفعول مستقیم

دیری است که پدیده زبان‏ شناختی مفعول‏ نمایی افتراقی، در خصوص چگونگی حالت‏ نشانی مفعول مستقیم، همچون مبنایی برای دسته‏ بندی‏ های رده‏ شناختی زبان‏ های جهان شناخته شده است. با این همه، مفعول‏ نمایی افتراقی در فارسی محل مناقشات میان زبان‏ شناسان بوده است. برخی از آنان بر این رای رفته‏ اند که مفعول‏ نمایی افتراقی به‏ راستی در زبان فارسی وجود دارد زیرا برخی از انواع مفعول مستقیم در جملات فارسی با «را» نشان‏ دار می‏ شوند، حال آن‏که زبان ‏شناسان دیگری، در مقابل، مثال‏ های نقضی را در هر مورد از فارسی می‏ آورند تا نشان دهند که چنین نیست. از این روست که برخی از زبان‏ شناسان ایرانی ایده مفعول‏ نمایی افتراقی را در فارسی یکسره کنار نهاده‏ و برای «را» نقش کارکردی تازه‏ ای تعریف کرده ‏اند. مقاله مروری تحلیلی حاضر با تبیین مبانی نظری کلی مفعول‏ نمایی نمایی افتراقی، بر آن fبوده است تا با رویکرد تازه‏ ای به چگونگی کاربرد «را» در جمله‏ های فارسی دارای فعل گذرا بنگرد. این رویکرد نه تنها مثال‏ های نقض پیش‏ گفته را توجیه می‏ کند، بلکه همچنین با ارایه دیدگاه تازه‏ ای درباره مفعول‏ نمایی افتراقی در فارسی می‏ کوشد تا نقش حالت‏ نشانی مفعول مستقیم را به «را» در این جمله‏ ها بازگرداند. بدین ترتیب، مقاله حاضر با تثبیت نقش «را» همچون نشانگر برخی از انواع مفعول مستقیم، مفعول‏ نمایی افتراقی را در  فارسی بازتعریف کرده است. امید می ‏رود با اجرای مطالعات پیکره‏ بنیاد آینده رویکرد نظری حاضر به واسطه شواهد زبانی تقویت شود.