مراقبت های اولیه بهداشتی: مروری بر سیر تاریخی در ایران و جهان

سلامت انسان یک حق اساسی و سرمایه ارزشمند در تمامی سطوح و طبقات اجتماعی است.  تمامی کشورها از این حق به عنوان اساسی ترین حقوق مردم کشور خود نام برده و حکومت ها،  حفظ و ارتقاء آن را جزو مهمترین تلاش های زندگی روزمره شان محسوب نموده اند. در طول دهه 1970، سازمان جهانی بهداشت، راه حل های جدیدی برای ارایه و حل مشکلات پیشنهاد گردید. کنفرانس آلماآتا در سال 1978 به عنوان یکی از نقاط عطف در ارایه خدمات سلامت در دنیا محسوب می گردد. در این کنفرانس- که اکثر کشورهای دنیا در آن حضور داشتند- تاکید بر انجام اقدامات بهداشتی در مقایسه با درمان، به عنوان یکی از مهمترین راه های تامین سلامتی تعیین گردید. پس از آن و در سال های متمادی،  در منشور و گزارش جهانی سلامت و کنفرانس های مرتبط با PHC، بر ضرورت نقش این رویکرد به عنوان روشی عادلانه در دستیابی به خدمات سلامت و ارتقاء سلامت  تاکید می گردد. در نهایت، در گزارش جهانی بهداشت سال 2008 بر ضرورت مراقبت های بهداشتی اولیه در زمان کنونی بیش از هر زمان دیگری تاکید می گردد و آن را کلید دستیابی به عدالت در سلامت می داند. این رویکرد همزمان در ایران و سایر کشورهای دنیا بکار گرفته شده است. در این مقاله به اجمال و در دو بخش ابتدا به سیر تاریخی مراقبت های اولیه بهداشتی و در بخش دوم به سیر آن در ایران و چند کشور منتخب جهان اشاره می شود. پاندمی کووید- 19، بار دیگر ضرورت توجه جدی به اصول مراقبت های اولیه بهداشتی در کشورهای جهان را مورد تاکید قرار داده است و نشان داد توسل به رویکردهای ارتقاء سلامت و حاکمیت بهداشت، اصلی ترین و کم هزینه ترین راهبرد در مقابله و کنترل این بیماری است.