بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر انعطاف پذیری شناختی و احساس انسجام مادران کودکان مبتلا به نارسایی توجه/فزون کنشی

از اختلالات بسیار رایج دوران کودکی، اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی است که شرایط خاص این کودکان، مادران آن ها را مستعد مشکلات سلامت روان بیشتری می کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر انعطاف پذیری شناختی و احساس انسجام مادران کودکان مبتلا به نارسایی توجه/فزون کنشی انجام شد.

روش پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی با استفاده از طرح پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری دوماهه همراه با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی مادران کودکان مبتلا به نارسایی توجه/فزون کنشی شهر رشت تشکیل دادند که در نیمه اول 1401 به مراکز مشاوره و روان شناسی شهر رشت مراجعه کردند. از این جامعه، 32 نفر داوطلب واجد شرایط به روش هدفمند وارد مطالعه شدند و به روش تصادفی در دو گروه مداخله و گواه (هر گروه شانزده نفر) قرار گرفتند. ابزارهای استفاده شده در این پژوهش، مقیاس انعطاف پذیری شناختی (دنیس و وندروال، 2010) و مقیاس احساس انسجام (آنتونووسکی، 1993) بود. برای انجام مداخله از درمان مبتنی بر شفقت (گیلبرت، 2009) استفاده شد. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر، آزمون تعقیبی بونفرونی و آزمون های تی مستقل و خی دو در نرم افزار SPSS نسخه 26 در سطح معنا داری 0٫05 صورت گرفت.

اثر زمان و اثر گروه و اثر متقابل گروه و زمان بر متغیرهای انعطاف پذیری شناختی و احساس انسجام معنادار بود (0٫001>p). نتایج افزایش معنادار نمرات متغیرهای مذکور را در مراحل پس آزمون و پیگیری درمقایسه با پیش آزمون در گروه مداخله نشان داد (0٫001>p)؛ درحالی که هیچ کدام از تفاوت میانگین ها در گروه گواه معنادار نبود. همچنین برای متغیر انعطاف پذیری شناختی ،تداوم تاثیر مداخله (0٫019=p) و برای متغیر احساس انسجام، تاثیر ماندگاری (1٫00=p) درمان مبتنی بر شفقت در گروه مداخله در مرحله پیگیری به تایید رسید.

براساس نتایج این مطالعه، درمان مبتنی بر شفقت بر افزایش انعطاف پذیری شناختی و احساس انسجام مادران کودکان مبتلا به نارسایی توجه/فزون کنشی اثربخش است؛ بنابراین مشاوران و درمانگران می توانند به منظور بهبود این متغیرها در مادران کودکان مبتلا به نارسایی توجه/فزون کنشی، از درمان مذکور استفاده کنند.