تاثیر کم آبیاری و تاریخ کاشت بر ویژگی های فیزیکوشیمیایی، عملکرد دانه، و محتوای روغن ارقام گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)

به منظور بررسی اثرات کم آبیاری و تاریخ کاشت بر ویژگی های کیفی روغن و اسیدهای چرب ارقام گلرنگ، پژوهشی به ‍صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال زراعی 94-1393 اجرا شد. در این پژوهش سطوح آبیاری شامل آبیاری مطلوب و کم آبیاری (50 درصد نیاز آبی) در کرت های اصلی قرارگرفتند و ترکیب تاریخ کاشت (20 اسفند و 20 فروردین) و سه رقم گلرنگ بهاره (گلدشت، صفه و سینا) به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار گرفتند. تنش خشکی و تاخیر در کاشت باعث کاهش محتوی کلروفیل، عملکرد دانه و محتوی روغن شد. نتایج نشان داد که کم آبیاری باعث کاهش عملکرد دانه و محتوی روغن شد. تاخیر تاریخ کاشت نیز سبب کاهش عملکرد دانه شد. بیشترین عملکرد دانه در شرایط آبیاری مطلوب و در تاریخ های کاشت بیستم اسفند (2036 کیلوگرم در هکتار) و کمترین عملکرد دانه در شرایط کم آبیاری و تاریخ کاشت دوم (4/1675 کیلوگرم در هکتار) حاصل شد. در بین ارقام مورد مطالعه، بیشترین عملکرد دانه (91/1986 کیلوگرم در هکتار) از رقم صفه حاصل شد. با تاخیر در کاشت و کاهش آبیاری، عدد یدی کاهش یافته و عدد اسیدی نیز افزایش یافت. در بین اسیدهای چرب، محتوی لینولییک و لینولنیک اسید در اثر کم آبیاری و تاخیر در کاشت کاهش یافت و میزان اسیدهای چرب اولییک و استیاریک اسید در تاریخ کاشت دوم بیشترین مقدار را داشتند؛ در حالی که پالمتیک اسید در تاریخ کاشت اول بالاترین میزان را داشت. بنابراین، برای به دست آوردن بالاترین میزان عملکرد و بالاترین کیفیت روغن رقم صفه، آبیاری کامل و تاریخ کاشت زودهنگام به علت آبیاری کمتر توصیه می شود.