تبعات شیوع امراض حیوانی: بررسی مرگ و میر احشام در ایران دهه1300ش

بیماری های مهلک و مسری را می توان از چالش های مهم جامعه ایران پیشامدرن بشمار آورد؛ فقدان زیرساخت های بهداشتی - درمانی مناسب و ناکارآمدی طب سنتی، زمینه را برای شیوع بیماری های کشنده هموار نموده و خسارات مالی و جانی هولناکی به توده مردم ایران وارد می کرد. این بیماری ها فقط مختص انسان ها نبود، بلکه بعضا امراض حیوانی و دامی را نیز شامل می شد؛ یکی از این موارد، بروز و شیوع گسترده بیماری های طاعون و سیاه زخم در بین چارپایان اهلی بویژه گاوها طی سال های نخستین قرن14ش بود. در این مقاله، بر مبنای روش تحقیق توصیفی-تحلیلی، و با تاکید بر واکاوی داده های مجلات و اسناد مراکز آرشیوی، درصدد پاسخ به این سوال هستیم که شیوع این بیماری های مرگبار در میان گاوها از ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی با چه تبعاتی همراه بود؟ یافته ها بیانگر آن است که تبعات مرگ و میر احشام در دوره مورد نظر ابعادگوناگون جامعه را دربرگرفته است؛ بروز تنگناهای معیشتی برای اقشار روستایی، تهدید بهداشت عمومی و سلامت افراد جامعه، آسیب جدی به اقتصاد زراعی کشور، نقصان در درآمد مالیاتی دولت، صدمه به اقتصاد دامپروری، لطمه به اقتصاد تجاری و حوزه صادرات دامی، تکاپوهای نمایندگان مناطق آسیب دیده در مجلس شورای ملی، اعطای بسته های حمایتی به مردم آسیب دیده و تکاپوهای دولت برای ایجاد و گسترش زیرساخت های درمانی و بهداشتی مدرن از عواقب مرگ و میر احشام در ایران آن زمان بود.