مطالعه ویژگی های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی عدس (Lens culinaris Madikus) در شرایط تنش شوری

تنش شوری یکی از مهم ترین تنش های غیرزنده و کاهش دهنده عملکرد گیاهان زراعی در مناطق نیمه خشک و خشک است. به منظور بررسی اثر تنش شوری بر خصوصیات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی ژنوتیپ های مختلف عدس، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقات شوری دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1400-1399 اجرا شد. سطوح شوری 5/2، 6 و 9 دسی زیمنس بر متر در کرت های اصلی و شش ژنوتیپ عدس در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با افزایش سطح تنش شوری محتوای کاروتنوییدها، فنل، سدیم برگ و زیست توده کاهش یافت. بیشترین محتوای فنل برگ در شوری 5/2 دسی زیمنس بر متر و ژنوتیپ MLC178 مشاهده شد و با افزایش شدت تنش به 6 و 9 دسی زیمنس بر متر به ترتیب 28 و 238 درصد از محتوای فنل برگ کاسته شد. ژنوتیپ MLC118 دارای بیشترین فعالیت آنزیم کاتالاز در شرایط سطح 5/2 دسی زیمنس بر متر بود و با افزایش شدت تنش شوری به 6 و 9 دسی زیمنس بر متر، فعالیت آنزیم کاتالاز به ترتیب 09/1 و 94/1 برابر کاهش یافت. از سوی دیگر، بیشترین زیست توده در سطح 5/2 دسی زیمنس بر متر و در ژنوتیپ MLC117 مشاهده شد که نسبت به سطوح بالاتر شوری، بیش از دو برابر زیست توده بیشتری تولید کرد. بیشترین محتوای پرولین برگ در ژنوتیپ MLC26 در سطح تنش شوری 9 دسی زیمنس بر متر مشاهده شد، درحالی که، با کاهش سطح تنش شوری به 6 و 5/2 دسی زیمنس بر متر، محتوای پرولین برگ به ترتیب به میزان 4 و 46 درصد کاهش یافت. به طور کلی، ژنوتیپ های MLC117 و MLC12 در شرایط تنش شوری در بیشتر صفات برتری داشتند.