ارزیابی صفات مهم فیزیولوژیکی ارقام مروارید و فلات گندم نان تحت فلزات سنگین کادمیوم و جیوه

آلودگی محیطی ناشی از فلزات سنگین به دلیل تجزیه ناپذیری یک نگرانی اصلی در خاک های کشاورزی است که امنیت غذایی را تهدید می کند. کادمیوم و جیوه از جمله دو آلاینده خطرناک و سرطان زا به شمار می روند که در اکوسیستم های طبیعی میزان آن توسط فعالیت های انسانی افزایش یافته و منجر به کاهش تولید پروتیین، غیر فعال سازی برخی از آنزیم ها، ایجاد اختلال در انواع واکنش ها و اعمال سلولی و باعث توقف رشد و نمو می شوند. از آنجایی که آلوده شدن زمین های زراعی با فلزات سنگین از یک طرف منجر به کاهش کیفیت محصولات کشاورزی و از طرف دیگر تهدیدی جدی برای سلامت انسان است، نیازمند توجه بیشتری است. لذا هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر کشت مجدد بذور گندم حاصل از تیمار فلزات سنگین کادمیوم و جیوه بر برخی پارامترهای مورفوفیزیولوژیکی دو رقم گندم است. بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. فاکتور اول ارقام گندم (مروارید و فلات) و فاکتور دوم تیمارهای آزمایشی شامل کلرید جیوه (با غلظت 10 و 20 میکرومولار)، کلرید کادمیوم (5/0 میلی مولار) و برهمکنش کادمیوم با جیوه در دو سطح (10 میکرومولار جیوه با 5/0 میلی مولار کادمیوم، 20 میکرومولار جیوه با 5/0 میلی مولار کادمیوم) همراه با گیاه چه های شاهد بودند. یافته ها نشان داد که تحت تنش فلز سمی جیوه و برهمکنش کادمیوم با جیوه میزان قند محلول و پروتیین کل، فعالیت آنزیم کاتالاز افزایش یافته اما از فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز در رقم فلات کاسته شد. نتایج بیانگر آن است که بذور حاصل از تیمار برگی کادمیوم، جیوه و برهمکنش این فلزات سنگین و کشت مجدد این بذور می تواند با تغییر در ویژگی های فیزیولوژیک بر عملکرد خود تاثیر بگذارد. به طور کلی رقم مروارید تحت تنش کلرید جیوه و کلرید کادمیوم و برهم کنش آن ها، واکنش بهتری نسبت به رقم فلات از خود نشان داد. بنابراین بر اساس نتایج این آزمایش گلخانه ای تداوم تحقیقات در شرایط مزرعه ضروری به نظر می رسد.