بررسی اثر سطوح مختلف تنش خشکی و مواد اصلاح کننده خاک بر خصوصیات رویشی درختچه مرتعی کام تیغ (Stocks Lycium depressum) در تکثیر گلدانی

این پژوهش بر روی گونه کام تیغ (Lycium depressum Stocks) با هدف مطالعه پاسخ های رویشی (سطح برگ، وزن مخصوص برگ، سطح ویژه برگ، نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی، وزن خشک برگ، ساقه و ریشه) درختچه مرتعی کام تیغ در مقابل تنش خشکی و اثر اصلاح کننده های خاک بر پاسخ های رویشی انجام شد. 

آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی شامل تیمار اصلی آبیاری در 4 سطح (100، 75، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی) و تیمار فرعی اصلاح کننده های خاک در شرایط گلخانه ای انجام شد. در هر تیمار ترکیبی آبیاری و اصلاح کننده خاک 5 تکرار و در مجموع 160 گلدان برای انجام آزمایش استفاده شد. تیمارهای فرعی اصلاح کننده های خاک شامل هیدروژل استاکوزورب به مقدار 3 گرم در هر کیلوگرم خاک در هر گلدان در قسمت تحتانی ریشه گیاه اضافه شد. Mineral Zeolite به مقدار 8 گرم در هر گلدان در قسمت تحتانی ریشه گیاه قرار گرفت. نیتروباکتر به مقدار cc 3 در هر گلدان در ناحیه فوقانی ریشه گیاه اضافه شد. افزودن میکوریزا به مقدار 10 گرم در هر گلدان در قسمت تحتانی ریشه گیاه اضافه شد. 

به طورکلی در تمام سطوح آبیاری بین تیمارها در هریک از مواد اصلاح کننده خاک اختلاف معنی داری (p<0.05) دیده شد. در تیمار زیولیت با میکوریزا بیشترین مقدار در وزن خشک ساقه و وزن مخصوص برگ با سطح آبیاری 50 درصد مشاهده شد. با افزایش تنش خشکی وزن مخصوص برگ و وزن خشک ساقه گیاه در تیمار نیتروباکتر با میکوریزا افزایش و مقدار پرولین کاهش یافت که با تیمار شاهد متفاوت بود. اندازه گیری سطح برگ نشان داد که سطح برگ از 1450 میلی متر مربع در سطح آبیاری 100 و 75 درصد به 900  میلی متر مربع در آبیاری 25 درصد کاهش پیدا کرد که نشان دهنده تاثیر تنش خشکی بر سطح برگ بود. بیشترین مقدار وزن مخصوص برگ در سطح آبیاری 25 درصد مربوط به نیتروباکتر با میکوریزا بود و این اصلاح کننده باعث افزایش وزن مخصوص برگ از مقدار 0025/0 گرم بر مترمربع در سطح آبیاری 100 درصد به 0028/0 گرم بر مترمربع در سطح آبیاری 25 درصد شد. سطح ویژه برگ در تیمار نیتروباکتر با میکوریزا در آبیاری 100 درصد از 400 میلی متر مربع بر گرم به 350 میلی متر مربع بر گرم در آبیاری 25 درصد کاهش پیدا کرده است. نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی در سطح آبیاری 100 درصد در تیمار هیدروژل بدون میکوریزا از مقدار 2 گرم به 4/1 گرم در آبیاری 25 درصد کاهش پیدا کرد. مقدار وزن خشک برگ از 4/1 گرم در آبیاری 100 درصد به 3/1 گرم در آبیاری 25 درصد کاهش پیدا کرد. 

نتایج تحقیق نشان داد که کاربرد کودهای زیستی به دلیل بهبود خصوصیات رویشی، مقاومت گیاه را در شرایط تنش خشکی افزایش می دهد. تیمارهای نیتروباکتر بدون میکوریزا، هیدروژل و زیولیت با میکوریزا به دلیل بهبود شرایط رویشی، برای کاشت این گیاه توصیه می شود. از آنجایی که گیاه کام تیغ گیاهی دارویی محسوب می شود، می توان با کاربرد اصلاح کننده های خاک برای کشت بهتر گونه در صنعت داروسازی و پزشکی مورد استفاده قرار داد و تمام ارگان های مرتبط با کشت گونه کام تیغ می توانند از نتایج این تحقیق به منظور بهبود پروژه های کشت استفاده کنند.