بررسی ارتباط ژنتیکی و فنوتیپی بین صفات بیومتری، اوزان بدن و صفات لاشه اندازه ‎گیری شده با اولتراسوند در گوسفند نژاد کردی شمال خراسان

سوددهی گوسفند از نظر تولید گوشت تا حد زیادی به صفات رشد و ویژگی های لاشه بستگی دارد. با وجود اهمیت کیفیت گوشت گوسفند پژوهش های اندکی در این زمینه در گوسفندان بومی کشور صورت گرفته است. بنابراین، اهمیت بررسی صفات لاشه حیوانات به‎ خصوص زمانی‎که هنوز زنده اند ضروری به‎نظر می‎رسد. هدف پژوهش حاضر تعیین و بررسی ارتباط ژنتیکی و فنوتیپی بین صفات بیومتری، اوزان بدن و صفات لاشه اندازه‎گیری شده با اولتراسوند در گوسفند کردی شمال خراسان بود. از آنجایی‎که اندازه گیری صفات لاشه سخت و پرهزینه است و به ‎منظور طراحی بهتر برنامه های اصلاحی جهت بهبود صفات لاشه، در صورت وجود ارتباط قوی ژنتیکی امکان جایگزینی صفاتی که اندازه گیری آنها ساده تر است با صفات لاشه که به‎سختی اندازه گیری می شوند فراهم می‎شود.

داده های 658 راس گوسفند نژاد کردی در ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد گوسفند کردی شیروان واقع در استان خراسان شمالی در گستره شمالی شرق ایران میان 57 درجه طول شرقی و 37/4 درجه عرض شمالی در فصول بهار، تابستان و پاییز سال 1400 مورد استفاده واقع شد. اطلاعات مربوط به شجره و اوزان تولد (658 رکورد)، سه ماهگی (652 رکورد)، شش ماهگی (638 رکورد) و نه ماهگی (419 رکورد) از رکوردهای ثبت شده در ایستگاه مزبور استخراج شد. برای بررسی اثرات ثابت بر روی صفات از رویه ی مدل های خطی عمومی (GLM) نرم افزار SAS استفاده شد. برای برآورد پارامترها و ارتباط ژنتیکی بین صفات مزبور از روش حداکثر درست نمایی محدودشده (REML) براساس مدل حیوانی یک و دو صفتی در نرم افزار WOMBAT استفاده شد. برای دستیابی به معادله پیش‎بینی صفات لاشه بر اساس دیگر صفات مورد پژوهش، از رگرسیون چند متغیره استفاده شد.

وراثت پذیری ضخامت چربی زیرجلدی، مساحت، عرض و عمق ماهیچه ی چشمی اولتراسوندی به ترتیب 0/06±0/01، 0/06±0/06، 0/03±0/10 و 0/03±0/08 برآورد شد. همبستگی ژنتیکی مثبت بالایی میان ضخامت چربی زیرپوستی و مساحت ماهیچه چشمی مشاهده شد (0/31±0/71). صفات لاشه اولتراسوندی همبستگی ژنتیکی مثبت بالایی با صفات دنبه داشتند. همبستگی ژنتیکی مثبت بالایی بین صفات لاشه ی اولتراسوندی و ارتفاع جدوگاه، ارتفاع ناحیه ی کپل، محیط دور سینه، محیط دور شکم، طول مورب بدن، محیط ران و عمق کپل به‎دست آمد. مدل مربوط به مساحت ماهیچه چشمی با بالاترین میزان ضریب تعیین (0/82) از دیگر مدل ها برای پیش‎بینی قابل اطمینان تر است.

وراثت پذیری پایین صفات اندازه گیری شده با فن آوری اولتراسوند در گوسفندان کردی ایستگاه اصلاح نژاد گوسفند کردی شیروان نشان می دهد که امکان بهبود این صفات از طریق انتخاب انفرادی چندان موثر نیست و باید از دیگر روش های انتخاب (انتخاب فامیلی و یا انتخاب به‎ کمک نشانگر) برای بهبود این صفات استفاده شود. به‎طور کلی، با توجه به ضریب تعیین نسبتا مناسب، از مدل های رگرسیونی می توان برای پیش‎بینی صفات لاشه در گله ایستگاه گوسفند کردی شیروان استفاده نمود.