تحلیل فاصله قدرت مبتنی بر نظریه ابعاد فرهنگی هافستد و کاربست آن در اختلافات بنی هاشم و بنی امیه

یکی از ابعاد پنهان اختلافات بنی هاشم و امویان، تفاوت نگرش این دو دودمان به جزییات قدرت، ازجمله «فاصله قدرت» است. فاصله قدرت که بسیار مورد توجه انسان شناسان است، توزیع و انباشت قدرت سیاسی، روابط بین مردم و صاحبان قدرت را واکاوی می کند. نظریه ابعاد فرهنگی «هافستد»، همین مولفه را یکی از شش محور تفاوت فرهنگی جوامع برشمرده است. مقاله حاضر با تاکید بر مسیله فاصله قدرت، گزاره های تاریخی از رفتار قدرتمندان دو خاندان قریش را بررسی می کند و تحلیلی را از نقش دیدگاه غالب در هریک از این دو دودمان در اختلافات آنان، ارایه می دهد. براساس این پژوهش، شوق به فره مند دیده شدن، تاکید بر نمایش قدرت، قوم گرایی، تلاش برای حفظ برتری اقتصادی، گشاده دستی های نامتعارف و هدفمند و نگاه بهره جویانه به دیگران واموال عمومی، مواردی است که نشان می دهد بنی امیه به فاصله زیاد قدرت اعتقاد داشتند. در آن سو، ساده زیستی، نگاه نجیبانه به دیگران و اموال عمومی، فروتنی، نیکی به فرودستان و پرهیز از قبیله محوری، از شواهدی است که تاکید بنی هاشم بر فاصله کم قدرت را نشان می دهد. بر این اساس، باید گفت که تفاوت دیدگاه درباره فاصله قدرت، منشا اصلی تفاوت نگرش دو خاندان امیه و هاشم به اقتصاد، جامعه و سیاست بوده است.