آسیب شناسی مقالات علمی- پژوهشی در حوزه مثنوی پژوهی از سال 1380 تا سال 1392

یکی از معیارهای پیشرفت تولید علم در جوامع دانشگاهی، نوشتن مقاله علمی-پژوهشی است. انتشار مقالات علمی-پژوهشی در دوره معاصر، فرصتی مناسب برای به اشتراک گذاشتن یافته های پژوهشگران و آگاهی مخاطبان از تازه ترین دستاوردهای علمی است. برغم رشد کمی انتشار اینگونه مقالات در دهه اخیر، به ارزیابی و نقد آنها توجه کافی نشده است. در رشته زبان و ادبیات فارسی نیز یکی از زمینه های تحقیق و تفحص، بررسی متون بزرگان عرفان و تصوف مانند حافظ، سنایی، و مولوی است. در این میان مولوی از جمله اشخاصی است که درباره آرا و افکارش، محققان زیادی قلمفرسایی کرده اند و دیدگاه های او را با توجه به آثارش نشان داده اند. از میان آثار مولوی، کتاب مثنوی معنوی او جایگاه ویژه ای در شناساندن افکار مولوی دارد و مقالات فراوانی درباره مثنوی نوشته شده است. هدف این جستار، نقد و بررسی و آسیب شناسی این آثار با توجه به حجم زیاد آنها است.

در این مقاله 355 مقاله علمی-پژوهشی منتشرشده در مورد مثنوی، در نشریات مختلف دانشگاهی و غیردانشگاهی به زبان فارسی از سال 1380 تا 1392، با روش توصیفی-تحلیلی به دو صورت زمان چاپ و موضوع مقالات مورد نقد، بررسی و طبقه بندی قرار گرفته است و نقاط ضعف این مقالات از لحاظ ساختار بررسی شده است.

در بسیاری از این مقالات کاستیها و معایبی از قبیل ناهماهنگی عنوان با محتوا، نامتناسب بودن چکیده مقاله، بیتوجهی و یا کم توجهی به پیشینه تحقیق، بکارگیری زبان نامناسب، توصیفی و سطحی بودن مقالات، عدم رویکرد به پژوهشهای تحلیلی، تکراری بودن موضوع، و تحمیل معنا به متن وجود دارد.

از بررسی آسیبهای ذکرشده، این نتیجه حاصل میشود که علیرغم کمیت زیاد مقالات درباره مثنوی مولوی در بازه زمانی 1380 تا 1392، کیفیت این مقالات در وضع چندان مطلوبی نیست و از آنجا که پاره ای از این آسیبها گریبانگیر مقالات چاپ شده در مجلات دانشگاهی و علمی-پژوهشی نیز هست، امید است با اجرای رویکرد های اصلاحی و دقت بیشتر مجلات در پذیرش و چاپ آثار، مقالات حوزه مثنوی از کیفیت بهتری برخوردار گردند.