مطالعه اثرات محافظتی کوآنزیم Q10 برفراسنج های باروری موش سفید کوچک آزمایشگاهی نر تیمار شده با متوتروکسات

متوتروکسات (MTX)، یک داروی شیمی درمانی است که اثرات مخربی روی بافت های بدن از جمله دستگاه تناسلی نر دارد. از آنجاییکه کوآنزیم Q10، آنتی اکسیدانی است که تا حدودی می تواند اثرات تخریبی آن را کاهش دهد، لذا این مطالعه به منظور بررسی اثرات مصرف همزمان داروی متوتروکسات و کوآنزیم Q10 بر ساختار بافت بیضه و پارامترهای اسپرم در موش سوری نر انجام شد.

در این مطالعه تجربی، 24 سر موش سوری نر نژاد NMRI به چهار گروه شش تایی تقسیم شدند: گروه کنترل با دریافت داخل صفاقی 0/2 میلی لیتر آب مقطر، گروه MTX با دریافت داخل صفاقی mg/kg 20 داروی متوتروکسات یک بار در هفته، گروه CoEnQ10 با دریافت خوراکی کوآنزیم Q10 با دوزmg/kg  200 سه بار در هفته و گروه MTX+CoEnQ10 علاوه بر دریافت داخل صفاقی mg/kg 20 داروی متوتروکسات یک بار در هفته، کوآنزیم Q10 را نیز به صورت خوراکی با دوزmg/kg  200 سه بار در هفته دریافت کرد. همه گروه ها پنج هفته تیمار شدند. بعد از آسان کشی، دم اپیدیدیم و بافت بیضه به ترتیب به منظور بررسی پارامترهای اسپرم و تغییرات هیستومورفومتری و روند اسپرماتوژنز نمونه برداری و بررسی شدند.

پس از تیمار با MTX، قدرت زنده مانی، تحرک، شاخص تمایز لوله ای، شاخص اسپرم زایی، ضریب بازسازی اسپرم، میانگین قطر لوله های اسپرم ساز، قطر لومن لوله های اسپرم ساز و ارتفاع اپیتلیوم زایگر به طور معنی دار نسبت به گروه کنترل کاهش یافت (0/05>p). همچنین تیمار با MTX به طور معنی داری منجر به آسیب به DNA، افزایش میانگین قطر کپسول بیضه و درصد دژنراسیون لوله ای و بیشتر شدن تعداد اسپرم های غیر طبیعی نسبت به گروه کنترل گردید (0/05>p). مصرف همزمان کوآنزیم  Q10به همراه MTX، بهبود معنی دار پارامترهای ذکر شده را به همراه داشت.

نتایج مطالعه حاضر نشان داد که MTX با تاثیر منفی روی فعالیت متابولیک اسپرم، یکپارچگی غشاء و DNA، سبب کاهش پارامترهای اسپرم و تغییر بافت بیضه و روند اسپرماتوژنز می گردد. بهبود معنی دار مصرف همزمان کوآنزیم Q10 و MTX اثر محافظتی کوآنزیم Q10 را تقویت می بخشد.