قابلیت سنجی تفهیم اتهام موکل به وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی

تفهیم اتهام و اخذ دفاعیات از متهم در زمره مسایل مهمی است که سرنوشت استمرار یا انقطاع تحقیقات مقدماتی را تعیین می نماید. سوالی که در این خصوص مطرح می شود این است که آیا بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، تفهیم اتهام غیابی و اخذ دفاعیات اولیه از وکیل متهم غایب یا متواری امکان پذیر است؟ در اینجا، یافته های پژوهش حاکی از این است که اولا؛ مخاطب قرار گرفتن وکیل متهم به صورت موقت و تا دستیابی یا حضور متهم برای استماع اولین دفاعیات به مانند استماع آخرین دفاعیات وکیل از موکل مجاز و منع قانونی ندارد. ثانیا؛ بین استماع اولین دفاعیات و آخرین دفاعیات متهم، تفاوت مبنایی وجود ندارد و هر دو نوع دفاعیات می تواند در یک زمان اخذ شوند، بنابراین، وکیل، حق ارایه دفاعیات در هر دو مقطع را دارد. ثالثا؛ باوجوداینکه مخاطب «تفهیم اتهام نهایی» و «قرار تامین کیفری»، مشتکی عنه است؛ لیکن نظام قضایی ایران می تواند با توجه به روح مواد 3 و 94 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، باهدف کاهش اطاله دادرسی و سرعت در انجام تحقیقات مقدماتی، نسبت به «تفهیم اتهام موقتی» موکل به وکیل برای اخذ دفاعیات اولیه و تعیین سرنوشت دعوای کیفری، رویه ایجاد نماید و این مهم با مفاد ماده 178 و مواد 190 الی 199 و 262 و 263 قانون آیین دادرسی کیفری مغایرتی ندارد. این پژوهش به شیوه توصیفی و تحلیلی به بررسی موضوع پرداخته است.