بحران کاهش تقاضا در رشته‏ های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات در نظام دانشگاهی ایران: شناسایی راهکارها

امروزه کاهش تقاضا در رشته‏ های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات به ‏عنوان یک مسیله جدی، مشکلاتی را برای کشورهای درحال‏ توسعه از جمله ایران ایجاد کرده است. این در حالی است که متخصصان حوزه ‏های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات نقش به سزایی در رشد و توسعه کشورها به عهده دارند. از این رو پژوهش حاضر به دنبال شناسایی راهکارهایی برای برون‏رفت از بحران کاهش تقاضا در رشته‏ های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات در مقطع کارشناسی در نظام دانشگاهی ایران است. بر این اساس، از رویکرد آمیخته متوالی- اکتشافی استفاده شد. بدین صورت که در گام کیفی با تکیه بر روش مطالعه موردی، راهکارهای موثر برای برون‏رفت از بحران کاهش تقاضا در رشته ‏های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات در نظام دانشگاهی ایران از طریق مصاحبه نیمه ‏ساختاریافته با 15 نفر از خبرگان احصاء شد و متعاقب آن در گام کمی، برای اعتبارسنجی راهکارهای احصاءشده، از روش دلفی کلاسیک استفاده شد. بدین صورت که پرسش‏نامه ‏ای بر اساس راهکارهای احصاءشده در گام کیفی، طراحی گردید و در بین 13 نفر خبره، توزیع شد تا میزان اجماع آنها در مورد راهکارهای احصاءشده به دست آید. داده‏ های گام کمی نیز با استفاده از روش ‏های آماری، از قبیل ضریب هماهنگی کندال، میانه، میانگین و انحراف چارکی مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته های حاصل از دو گام کیفی و کمی نشان داد که خبرگان بر روی نه راهکار مهم برای برون‏رفت از بحران کاهش تقاضا در رشته ‏های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات در نظام دانشگاهی ایران، از قبیل ادغام دانشگاه‏ های کم ‏تقاضا و کوچک محلی با دانشگاه‏ های بزرگ استانی، توجه جدی به سند آمایش آموزش عالی در ایجاد رشته، پذیرش دانشجو و جذب هییت علمی، ایجاد و توسعه میان‏ رشته ‏ای ‏ها، تعامل بیشتر دانشگاه با جامعه و صنایع محلی و استانی، توجه بیشتر به پژوهش ‏های مسیله ‏محور و کاربردی، پذیرش دانشجوی خارجی از کشورهای منطقه، توجه به ارتقای کیفیت، تحول در برنامه ‏های درسی متناسب با نیازهای بازار کار و برگزاری دوره ‏های آموزش آزاد و مجازی به اجماع رسیدند.