مطالعه امکان سنجی کالبدی و اجتماعی کاربرد سامانه استحصال آب باران در مسکن شهرهای استان مازندران مبتنی بر تفاوت های جغرافیایی

در استان مازندران برخلاف تصور رایج، تغییرات آب وهوایی این منطقه را نیز در معرض کم آبی قرار داده است. این موضوع توجه به روش های مدیریت آب از جمله استحصال آب باران را در این استان ضروری کرده است. با این نگاه، هدف مقاله تحلیل و امکان سنجی پیاده سازی طرح سامانه استحصال آب باران در مسکن سه شهر لاریجان، آمل و نور در استان مازندارن براساس پتانسیل کالبدی و اجتماعی است.

روش شناسی: 

پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و در سال های 1396 تا 1400 در سه شهر استان مازندران انجام شد. فرآیند پژوهش براساس نوع داده ها به سه مرحله تقسیم شد. داده های کالبدی (معماری) به وسیله مشاهده غیرمستقیم پژوهشگر استخراج و با استفاده از روش دلفی توسط خبرگان اولیت دهی شدند. داده های فنی اجزای سامانه استحصال آب باران براساس آمار میزان بارش و سطوح آبگیر در سال های مطالعه محاسبه و حجم بهینه مخزن محاسبه شد. در بعد اجتماعی نیز داده های لازم از طریق پرسش نامه محقق ساخت گردآوری و با آزمون T تک نمونه ای تحلیل شد.

مهم ترین متغیرهای کالبدی موثر بر مدیریت آب در مسکن استان مازندران «مساحت سقف»، «شیب سقف»، «ابعاد محوطه و حیاط»، «شیب محوطه»، «ناودان»، «ابعاد و تناسبات» و «جزییات عایق» بود. میانگین حجم بهینه در شهر لاریجان 5981 لیتر، در شهر آمل 8632 لیتر و در شهر نور برابر 7533 لیتر بود. در بعد اجتماعی یافته ها گویای میزان بالاتر از متوسط مشارکت شهروندان در هر سه شهر با توسعه سامانه های استحصال آب باران بود.

در شهرهای استان مازندران ظرفیت کالبدی و اجتماعی برای توسعه سامانه استحصال آب باران در بافت مسکونی وجود دارد. ظرفیت نهادی (مدیریتی) پایین مهم ترین مانع در این موضوع شناخته شد.