بررسی تاثیرات منفی فعالیت های طبیعت گردی بر مناطق تحت حفاظت و ارائه راهبردهای بهینه (مطالعه مناطق تحت حفاظت استان تهران)

مناطق تحت حفاظت از‎ ‎نظر‎ ‎تنوع‎ ‎زیستی و‎ ‎دارا‎ ‎بودن‎ ‎قابلیت ها‎ ‎و‎ ‎جاذبه های‎ ‎فراوان، یکی از مهمترین مقاصد طبیعت گردی محسوب می شوند. از آنجا که ‏فعالیت های گردشگری و طبیعت گردی همواره منجر به سود اقتصادی و توسعه محیط زیست نمی گردد، ضرورت بررسی تاثیرات منفی ‏فعالیت های طبیعت گردی ‏‏در این مناطق را الزامی می دارد. بدین منظور در این مطالعه از روش دلفی و مدل SWOT-ANP جهت بررسی تاثیرات منفی فعالیت های طبیعت گردی ‏بر تیپ های چهارگانه مناطق تحت حفاظت استان تهران و ارایه راهبردهای بهینه اقدام گردید. براساس نتایج به ترتیب بیشترین میانگین تاثیرات منفی طبیعت گردی ‏در پارک ملی لار شامل توسعه بدون برنامه ریزی فعالیت های طبیعت گردی، کاهش مراتع پر‏تراکم به دلیل بوته کنی، لگدکوبی و فقدان نظارت های کافی‏، و در منطقه حفاظت شده جاجرود روند تغییرات کاربری اراضی/پوشش، به دلیل توسعه زیرساخت های طبیعت گردی ‏و افزایش تقاضای جوامع شهری به توسعه فعالیت های ‏تفرجی می باشد.‏ در اثر طبیعی ملی تنگه واشی نیز بیشترین تاثیرات منفی شامل ‏افزایش آلودگی های محیطی به دلیل تعداد بالای طبیعت گردی ‏نسبت به وسعت و امکانات ‏منطقه، و در نهایت در پناهگاه حیات وحش کاوده بیشترین میانگین به افزایش شکار غیر مجاز حیات وحش به دلیل فقدان مکانیسم های نظارتی اختصاص یافته است. در ادامه برای کنترل این تاثیرات به انتخاب راهبردهای بهینه از طریق بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها بر اساس نظرات کارشناسان اقدام شد، که شامل راهبرد تهاجمی-رقابتی (SO) در پارک لار، راهبرد تدافعی (WT) در منطقه جاجرود و راهبرد تنوع (ST) در اثر ملی تنگه واشی و پناهگاه کاوده می باشد که باید در برنامه ریزی و تصمیم گیری، مورد توجه مدیران قرار گیرد.