بررسی عوامل مرتبط با کاهش مصرف نمک در زنان جنوب ایران: کاربردی از مدل فرانظری

کاهش نمک دریافتی جمعیت یکی از ساده ترین، موثرترین و مقرون به صرفه ترین راه ها برای کاهش بار بیماری های قلبی-عروقی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مرتبط با کاهش مصرف نمک با استفاده از مدل فرانظری در زنان جنوب ایران انجام شد.

پژوهش حاضر، مطالعه ای مقطعی از نوع توصیفی-تحلیلی بود که از آبان تا بهمن 1401 بر روی زنان 18 تا 59 ساله مراجعه کننده به مراکز جامع سلامت شهرستان بستک انجام شد. تعداد 452 نفر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه ای مشتمل بر سه بخش: اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه محقق ساخته بر اساس سازه های مدل فرانظری و پرسشنامه کاهش مصرف نمک جمع آوری شد. داده ها با استفاده از آزمون های کروسکال والیس، همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون با نرم افزار SPSS نسخه 22 تجزیه و تحلیل شد.

نتایج نشان داد که دامنه سنی شرکت کنندگان بین 18 تا 52 سال با میانگین 13/10 ± 51/35 سال بود. 5/23 درصد از شرکت کنندگان در مرحله پیش تفکر، 7/21 درصد در مرحله تفکر،8/20 درصد در مرحله آمادگی، 3/11 درصد در مرحله عمل و 8/22 درصد در مرحله حفظ و نگهداری بودند. نتایج تحلیل همبستگی پیرسون نشان داد که بین فرآیندهای شناختی (44/0=r،01/0>p)، فرآیندهای رفتاری (54/0=r،01/0>p)، خودکارآمدی (43/0=r،01/0>p)، و موازنه تصمیم گیری (37/0=r،01/0>p)، با رفتار کاهش مصرف نمک رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. اما بین وسوسه انگیزی و رفتار کاهش مصرف نمک همبستگی منفی معنی داری وجود داشت (34/0-=r، 01/0>p). همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که سن، شرطی سازی متقابل، خودکارآمدی، افزایش خودآگاهی، موازنه تصمیم گیری، روابط     یاری رسان و وسوسه انگیزی می توانند 1/38 درصد از کل واریانس رفتار کاهش مصرف نمک را پیش بینی کنند (05/0>p).

بر اساس یافته ها، خودکارآمدی، وسوسه انگیزی، فرآیندهای تغییر شناختی و رفتاری، مزایا و معایب کاهش مصرف نمک نقش عمده ای در رفتار کاهش مصرف نمک دارند. پیشنهاد می شود این عوامل  در توسعه و اجرای مداخلات آموزشی مورد توجه قرار گیرند.