راهبردهای تنوع زیست فرهنگی در ذخیره گاه زیست کره هامون

در ذخیره گاه های زیست کره، تنوع زیست فرهنگی به عنوان کلید روابط بین فرهنگ و طبیعت مطرح می شود. استفاده از روش های متفاوت مدیریت راهبردی از جمله SWOT می تواند حفاظت پایدار ذخیره گاه زیست کره را تضمین کند. هدف این پژوهش، کاربرد مدل SWOT در شناسایی راهبردهای ذخیره گاه زیست کره هامون در جنوب شرق ایران است. برای این کار با توزیع 30 پرسشنامه بین کارشناسان منابع طبیعی و محیط زیست، عوامل داخلی و خارجی تاثیرگذار بر تنوع زیست فرهنگی ذخیره گاه مشخص شد. یافته ها نشان داد که از بین عوامل داخلی، بیشترین نقطه قوت و ضعف را به ترتیب وجود گودال های آبی و واقع شدن در منطقه خشک تشکیل می دهد. از بین عوامل خارجی، بیشترین امتیاز فرصت و تهدید را به ترتیب مدیریت روابط بین انسان و طبیعت در ذخیره گاه و وابستگی تالاب به منابع آبی خارج از کشور و عدم تعهد کشور افغانستان به حق آبه تالاب به خود اختصاص داد. مجموع امتیازات ماتریس های ارزیابی عوامل داخلی 05/3 و عوامل خارجی 71/2 محاسبه شد. این امتیاز برای تهدیدات و ضعف ها 91/2  بوده که بیشتر از امتیاز قوت ها و فرصت ها 84/2 بوده است. با توجه به امتیاز بالاتر تهدیدات و ضعف ها نسبت به قوت ها و فرصت ها، راهبردهای تدافعی (WT) به عنوان بهترین راهبرد پیشنهاد شد. ارایه طرح حفاظتی بر اساس الگوهای ذخیره گاه های زیست کره، تهیه برنامه مدیریت یکپارچه زیست فرهنگی و هماهنگ در خصوص سیاست ها و تصمیم گیری ها بین دستگاه های اجرایی ذی نفع، تهیه و اجرای طرح مدیریت جامع منابع آب به منظور احیای تالاب های هامون و بالابردن آگاهی مردم و جوامع محلی در خصوص ارزش های زیست فرهنگی ذخیره گاه زیست کره هامون از مهم ترین راهبردهای تدافعی پیشنهادی بوده است. افزون بر آن، راهبردهای تهاجمی (SO)، رقابتی (ST) و محافظه کارانه (WO) نیز در اولویت های بعدی ارایه شد. اجرای این راهبردها می تواند در مدیریت و برنامه ریزی فعلی و آینده تنوع زیست فرهنگی و تصمیم گیری و سیاست گذاری موثرتر ذخیره گاه زیست کره هامون کمک نماید.