تحلیل بازیگران و سناریوهای صنعت آلومینیوم کشور ایران با ترکیب دیمتل فازی و نظریه بازی

آینده پژوهی صنعت آلومینیوم به عنوان یک صنعت استراتژیک و یکی از محورهای توسعه پایدار موردتوجه سیاست گذاران و برنامه ریزان کشور است تا شناختی از آینده در قالب عناصر قابل پیش بینی فراهم شود. هدف این مقاله، شناسایی و تحلیل سناریوهای پیش روی صنعت آلومینیوم و درنهایت، تحلیل بازار آن، برای ترسیم چشم اندازی صحیح از آینده و انتخاب استراتژی مناسب در این صنعت است.

روش شناسی پژوهش: 

این مقاله، پس از شناسایی متغیرهای کلیدی تاثیرگذار بر توسعه صنعت آلومینیوم از طریق مصاحبه با خبرگان و متخصصان و تعیین احتمال وقوع آن متغیرها با پرسشنامه تکمیل شده توسط خبرگان، سناریوهای مشخصی تدوین می شود. اثرات متقابل متغیرها با استفاده روش دیمتل فازی تعیین خواهد شد و ماتریس حاصل از دیمتل، تشکیل دهنده بخشی از سوپر ماتریس فرآیند تحلیل شبکه ای خواهد بود. برای تحلیل بازار صنعت آلومینیوم از نظریه بازی در دو قالب در نظر گرفتن رقابت بین بازیگران و در نظر گرفتن امکان همکاری و ایتلاف بین بازیگران استفاده خواهد شد تا بتوان نقاط تعادلی در بین حالت های موجود از گزینه های استراتژیک بازیگران و سناریوهای این صنعت را جستجو کرد.

نتایج به دست آمده حاکی از آن است که امکان وقوع «افزایش تورم»، بیش ترین احتمال و «افزایش سرمایه گذاری در کشور»، کم ترین احتمال متغیر را دارد و «رفع تحریم ها» تاثیرگذارترین متغیر و «تولید و صادرات» تاثیرپذیرترین متغیر محسوب می شود. پنج سناریو به صورت «سناریوی دشوار ایران در فضای معمول جهانی»، «سناریوی فاجعه ایران در فضای معمول جهانی، «سناریوی فاجعه برای ایران در فضای سخت جهانی»، «سناریوی ایران در حال پیشرفت در فضای معمول جهانی» و «سناریوی فضای مطلوب ایران در فضای سخت جهانی» رتبه بندی شدند. سه بازیگر اصلی یعنی سیاست گذار، اسملتر و پایین دست شناسایی و 13 گزینه استراتژیک در قالب سرمایه گذاری، قیمت گذاری، صادرات، نرخ انرژی در جهات و شکل های مختلف استخراج شدند. ترجیحات بازیگران در سناریوهای مختلف بر اساس 12 حالت تبیین و برای هریک از سناریوها بر اساس نقاط تعادلی مختلف، حالت های منتخب استخراج می شوند.

اصالت/ارزش افزوده علمی: 

آینده پژوهی زمینه اصلی این مقاله بوده است که با تحلیل صنعت آلومینیوم و فعالیت بازیگران اصلی فعال در این صنعت، تصویری از آینده این صنعت شامل کل زنجیره ارزش در یک افق پنج ساله را ترسیم می کند.