واکاوی رابطه مکتب دیوبندی با مذاهب اسلامی در شبه قاره هند

هدف پژوهش حاضر واکاوی رابطه مکتب دیوبندی با مذاهب اسلامی در شبه قاره هند است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که عالمان فرقه‏ دیوبندی برای تاثیرگذاری بر فرق و گرایشات مذهبی در هندوستان، تلاش‏های فراوانی داشته اند و در این عرصه همگرایی و پیوند فرقه دیوبندی با سایر مذاهب از کلیدواژه ‏های اساسی آنان در حوزه دین و مذهب به شمار می‏رفت. آنان اختلاف و واگرایی‏های بنیادینی با سایر فرق اسلامی در زمینه اعتقادات دارند. اختلاف ها موجب تضاد این فرقه با فرق دیگری مانند بریلوی ها، مودودی، تصوف، اهل حدیث، سلفیان غیرمقلد، وهابیان و شیعیان شده است، به گونه ای که برخی از دیوبندی‏ها، پیروان پاره ای از مذاهب را اهل بدعت یا مشرک می دانند. بیشترین اختلاف دیوبندی ها و شیعیان در مورد «شفاعت، توسل، تقیه، تحریف قرآن، عصمت ایمه (ع)، مهدویت، زیارت قبور، غیبت، مصحف فاطمه وغیره است». این دو مکتب در دشمنی با هندوها و انگلیسی ها همگرایی مسالمت آمیزی با هم داشتند.