تحلیل عوامل کالبدی-عملکردی موثر بر پتانسیل وقوع جرم سرقت (مورد مطالعه محله بهاران شهر مشهد)

امروزه به دلیل تمرکز بالای جمعیت و فعالیت های بزرگ مقیاس و فراوانی خودروها و تغییر نوع جرایم نسبت به گذشته، تامین آرامش و امنیت شهروندان به امری سخت و نیازمند هزینه با صرف وقت فراوانی تبدیل شده است. امنیت به عنوان یکی از مولفه های اصلی کیفیت بخش به فضاهای شهری، یک مسیله پیچیده و دارای ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است. از طرفی به دلیل وجود رابطه بین فضا و جرم نباید از نقش مولفه های کالبدی غافل شد.

بر همین اساس پژوهش حاضر به شناسایی و تحلیل عوامل کالبدی-عملکردی موثر بر پتانسیل وقوع جرم سرقت در محله بهاران شهر مشهد می پردازد. روش تحقیق در این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت، کمی و از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد. برای تحلیل داده ها از نرم افزارهای GIS  و SPSS  استفاده شده است. در این پژوهش برای شناسایی عوامل کالبدی-عملکردی موثر بر پتانسیل وقوع جرم پس از انجام مطالعات کتابخانه ای با استفاده از روش پرسشنامه دلفی، از نظر 11 کارشناس استفاده شده است.

یافته های تحقیق نشان می دهد که 9 عامل: نور، دسترسی بصری، حمل ونقل عمومی، کاربری زمین، پوشش گیاهی، فرم کالبدی، معابر ، دانه بندی و فشردگی بافت و بلوک بندی بر وقوع جرم درمحدوده محله بهاران موثرند.

با توجه به نحوه توزیع فضایی مولفه های 9گانه، در سطح محله بهاران با استفاده از تحلیل یکپارچه مکانی، حوزه های دارای پتانسیل جرم بالا شناسایی شدند که مولفه های نور (با میانگین رتبه ای 7/13)، دسترسی بصری (با 6/45)، حمل ونقل عمومی (با 5/22)، کاربری زمین (با 5/04) دارای بیشترین تاثیر در پتانسیل وقوع جرم این محدوده بوده اند. بر این اساس محور جانباز، شهید ساجدی و طوس به عنوان محدوده های آسیب پذیر از منظر وقوع سرقت شناسایی شدند. برای کاهش وقوع جرم نیز پیشنهاداتی نظیر افزایش روشنایی پیاده رو، تزریق فعالیت به اراضی بایر بزرگ مقیاس محدوده، کنترل ورود موتورسیکلت و نظارت پذیر نمودن بافت با هرس مناسب درختان ارایه گردید.