نقد خاستگاه دین از منظر وبر بر اساس دیدگاه مرتضی مطهری

بر اساس دیدگاه ماکس وبر به عنوان یک جامعه شناسان دین، شاید بتوان ادعا کرد که اکثر ادیان بزرگ دنیا، منشا منطقی ندارند؛ نه تنها آسمانی نیستند، بلکه زمینی هم نیستند؛ به عبارتی تلاش دارند تا دین را پدیده ای غیرمنطقی بدانند. اما از نگاه مرتضی مطهری به عنوان یک متفکران مسلمان، ریشه و منشا و به عبارتی خاستگاه دین، ماوراء طبیعت است. اگر غرض و غایت آن نیز ظهور در طبیعت باشد، به این دلیل است که دین برای رساندن انسان به زندگی حقیقی، باید به زبان و فهم انسان تنزل نماید. دین مساله‏ای با بنیانهای الهی است که دارای وجود حقیقی نیست که جنس و فصل داشته باشد. به عبارتی جوهره آسمانی دین بر اساس نظریات زمینی و قابل مناقشه جامعه شناسان دین قابل شناخت نخواهد بود؛ بلکه پرداختن به جوهره دین و سپس شناخت و تشخیص پدیده‏های دینی اصیل از غیر اصیل تنها از طریق صاحب دین ممکن خواهد بود. بنابراین تلاش این است تا متغیر این مقاله یعنی خاستگاه دین با استفاده از روش اکتشافی و رویکرد توصیفی- تحلیلی، با مراجعه مستقیم به اسناد و مراجع دست اول، به صورت روشن و بر اساس مبانی مطهری بازنمایی شوند تا به نتیجه مطلوب دست یافت.