تفاوت های سنی و جنسی در نرخ پذیرش و هزینه های بیمارستانی افراد تحت پوشش سازمان بیمه سلامت ایران: مطالعه گذشته نگر

تاثیر سالمندی جمعیت بر مخارج سلامت اجتناب ناپذیر است. سالمندی از طریق تغییرات سلامت افراد و تغییر در تقاضا برای مراقبت های سلامت بر هزینه های سلامت اثر می گذارد. در این مطالعه توزیع سنی و جنسی نرخ مراجعه به بیمارستان و هزینه های مرتبط با آن تعیین و تحلیل شده و همچنین هزینه 19 گروه از خدمات بیمارستانی و طول مدت اقامت در سالمندان و غیرسالمندان مقایسه شده است.

مطالعه از نوع کمی، مقطعی و توصیفی تحلیلی است که با بررسی 41 میلیون از بیمه شدگان سازمان بیمه سلامت ایران در سال 1399 انجام شده است. نرخ مراجعات، طول مدت اقامت و هزینه های بیمارستانی، متغیرهای پاسخ هستند. هزینه شامل مجموع پرداخت های بیمه، بیماران و یارانه های دولتی است. سن و جنس بیمار، مالکیت بیمارستان و نوع پرونده بیماران متغیرهای توصیفی هستند. برای مقایسه هزینه ها در گروه سالمندان و غیرسالمندان و همچنین زنان و مردان از آزمون من ویتنی استفاده شده است. همبستگی میان گروه های سنی و متغیرهای پاسخ نیز با آزمون همبستگی اسپیرمن بررسی شد. 

تعداد 3 میلیون و 800 هزار مراجعه به بیمارستان در مدت مطالعه ثبت شد. نرخ مراجعه به بیمارستان در سالمندان 3/7 برابر سایر گروه های سنی است. متوسط طول مدت اقامت در سالمندان 3/1 روز و در غیرسالمندان، 2/2 روز است. میانگین هزینه برای هر بیمار غیرسالمند، 28 میلیون ریال و میانگین هزینه بیماران سالمند 45 میلیون ریال است. میانگین هزینه جراحی، اقامت، دارو و لوازم مصرفی در سالمندان، بیش از 1/5 برابر بیماران زیر 60 سال است. میان نرخ مراجعه و سن بیماران، رابطه مثبت و معنادار وجود دارد (r=0/879, p<0/001). با افزایش سن بیماران، مدت اقامت در بیمارستان به طور معناداری افزایش می یابد (r=0/582, p<0/001). رابطه میان سن بیمار و میانگین هزینه های بیمارستانی بیمار، مثبت و معنادار است (r=0/582, p=0/006).

سالمندان در مقایسه با سایر گروه های سنی، نرخ مراجعه به بیمارستان، طول مدت اقامت و میانگین هزینه های بالاتری دارند.