مطالعه تطبیقی شروط و آثار ضمان عوض در حقوق ایران و اسلام و نظریه علت در نظام رومی- ژرمنی

یکی از مهم ترین مباحثی که در خصوص قراردادهای معاوضی مطرح می شود، مسیولیت و ضمان نسبت به عوض قراردادی است. حقیقت ضمان نسبت به عوض قراردادی در همه نظام های حقوقی وجود دارد و تحت عنوان خاصی از آن بحث می شود؛ از جمله این عناوین «نظریه علت» در نظام رومی- ژرمنی و «ضمان عوض» در فقه امامیه است. ضمان عوض و نظریه علت، هردو مسیولیت نسبت به عوض قراردادی هستند و ریشه در توافق طرفین دارند؛ اما شروط، قلمرو و آثار آنها در این دو نظام حقوقی تا حدودی متفاوت است. مسیله اصلی در این پژوهش این است که بین «ضمان عوض» و «نظریه علت» از جهت شروط و قلمرو و آثار چه شباهت ها و تفاوت هایی وجود دارد؟ هدف این پژوهش بررسی تطبیقی شروط، قلمرو و آثار «ضمان عوض» و «نظریه علت» است.این مقاله به روش توصیفی- تطبیقی و تحلیلی به انجام رسیده است. بر اساس یافته های این پژوهش، با وجود شباهت هایی که بین این دو نظریه از جهات پیش گفته وجود دارد، از حیث برخی آثار ازجمله میزان خسارت قابل جبران و همچنین شرایط و قلمرو، تفاوت های قابل توجهی بین آنها مشاهده می شود؛ مثلا «ضمان عوض» برخلاف «نظریه علت»، مختص عقود معاوضی است.