مقایسه تفاوت در کارکردهای اجرایی بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی، بیماران مبتلا به اختلال افسردگی اساسی و گروه گواه و ارتباط آن با ویژگی های بالینی بیماران

یکی از علل تناقض در مطالعات گذشته درباره نقایص کارکردهای اجرایی در بیماران مبتلا به اختلالات خلقی، بی توجهی به تاثیرات داروها و لحاظ نکردن ویژگی های بالینی بیماران در این پژوهش ها است. مطالعه حاضر با هدف مقایسه تفاوت در کارکردهای اجرایی بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی و بیماران مبتلا به اختلال افسردگی اساسی و گروه گواه و ارتباط آن با ویژگی های بالینی بیماران انجام شد.

روش مطالعه، علی مقایسه ای بود. از جامعه آماری بیماران افسرده و دوقطبی مراجعه کننده به کلینیک سهروردی شهر زنجان در سال 1400، سی نفر برای گروه اختلال افسردگی اساسی، سی نفر برای گروه اختلال دوقطبی و از افراد گواه نیز سی نفر انتخاب شدند. نمونه گیری به روش دردسترس انجام گرفت. ابزارهای سنجش شامل مصاحبه ساختاریافته بالینی (فرست و همکاران، 2016)، پرسش نامه افسردگی بک-ویرایش دوم (بک و همکاران، 1996)، مقیاس درجه بندی مانیای یانگ (یانگ و همکاران، 1978)، آزمون رایانه ای رنگ-حرف استروپ (استروپ، 1935) و آزمون رایانه ای دسته بندی کارت های ویسکانسین (برگ، 1948) بود. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون کروسکال والیس، آزمون یومن ویتنی، آزمون تحلیل کوواریانس (آنکوا)، آزمون تعقیبی حداقل تفاوت معنا دار و آزمون تحلیل همبستگی جزیی صورت گرفت. سطح معناداری آزمون ها 0٫05 بود و محاسبات آماری با استفاده از نسخه 23 نرم افزار SPSS انجام شد.

در بیماران دوقطبی، تنها تعداد غفلت شده ها در آزمون استروپ بیشتر از گروه گواه بود (0٫047=p). در بیماران افسرده در آزمون استروپ، تعداد پاسخ صحیح کمتر (0٫017=p) و تعداد پاسخ غفلت شده بیشتری (0٫005=p) درمقایسه با گروه گواه ثبت شد. بیماران افسرده در آزمون ویسکانسین، مجموع تعداد کل پاسخ بیشتر (0٫032=p)، درصد خطاهای بیشتر (0٫045=p)، درصد پاسخ های مفهومی کمتر (0٫015=p)، تعداد طبقات تکمیل شده کمتر (0٫014=p) و شکست در حفظ طبقات بیشتری (0٫037=p) درمقایسه با گروه گواه نشان دادند. بیماران افسرده در شاخص درصد خطاها (0٫039=p) و درصد پاسخ های مفهومی (0٫040=p) در آزمون ویسکانسین، عملکرد ضعیف تری درمقایسه با بیماران دوقطبی داشتند.

کارکردهای اجرایی در بیماران افسرده ضعیف تر از بیماران دوقطبی است. کارکردهای اجرایی بیماران دوقطبی احتمالا با طول دوره فعلی افسردگی مرتبط است؛ درحالی که بیماران افسرده، تحت تاثیر تعداد دوره های خلقی گذشته قرار دارند.